Kerkelijke eenheid van alle gereformeerde belijders (1)

Rubriek: Kerkelijk leven

Schrijver: S. de Marie

Jaargang: 1

Nummer: 21

Datum: 2007-05-30

Een oproep

Onlangs werd op de site van eeninwaarheid een brief gepubliceerd die was gericht aan de kerkelijke gemeenschap van de Hersteld Hervormde Kerk. Deze brief werd geschreven rond een indringende vraag, die de schrijvers aan de leden van deze kerk willen stellen: “Is er verlangen en ruimte binnen onze kerk, om met gereformeerde belijders uit andere kerken samen te komen.
En dan niet slechts met gereformeerde belijders uit één kerk of groep, maar met allen.”
De brief was geschreven door twee leden van de Hersteld Hervormde Kerk en heeft tot enkele reacties geleid. Het is de bedoeling om in deze rubriek ruimere aandacht te geven aan deze brief en de daarop gekomen reacties.

Voorop staat in ons commentaar dat wij blij zijn dat dit geluid is uitgegaan binnen de Hersteld Hervormde Kerk en daarbuiten. Het doet een dringend appèl om na te denken over de eenheid, waartoe de Here ons roept. Welke concrete stappen daarvoor nodig zijn. Want steeds weer blijft het nodig, zelfs na een recente vrijmaking, om op deze zo nodige eenheid te wijzen, en eraan te werken. De eenheid van alle ware gelovigen, zoals de Here die van ons vraagt.
In de Akte van Vrijmaking, die door velen van ons recent is gebruikt bij hun vrijmaking van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt, kwam deze zinsnede voor aan het slot:

Tenslotte spreken wij uit van harte bereid te zijn de kerkelijke eenheid te zoeken met allen, die op deze grondslag van Schrift, belijdenis en Dordtse kerkorde willen leven.
Nu, daar heeft deze brief betrekking op. Laten we er daarom eerst goed kennis van nemen. Daarna hopen we op een aantal punten ervan in te gaan.

De brief

“Nu horen wij allen bij de Hersteld Hervormden”

Mijn inziens zijn de hersteld hervormden echt de wettige voortzetting van deze kerk (NHK)”.

“En ze houden zich metterdaad aan het belijden. Dan is het toch zeker de tijd om aan terugkeer te denken naar de voortzetting van de kerk der vaderen, ...”.

“De Hersteld Nederlandse Hervormde Kerk en wij” het volgende commentaar op het eerder genoemde artikel van ds. Arntzen: “Een prachtig gereformeerd oecumenische geluid. En dat van een broeder waarvan iedereen kan weten dat hij zijn leven lang pal heeft gestaan en nog staat voor handhaving van het Schriftgezag. Hij ziet (evenals ds. J.H. Velema) terecht aanleiding om met de HHK contact te zoeken nu deze gemeenschap zich metterdaad aan het gereformeerde belijden wil houden.” “Door een HHK-er als A.A.W.J. Rietman is in een artikel in het ND van 31 augustus 2005 al gewezen op het feit dat er wel eens een herverkaveling zou kunnen komen waarbij de HHK een ontmoetingsplaats zou kunnen worden ‘voor hen die niet zijn gediend van liturgische vernieuwingen, vergaande liberalisering van de moraal, vrouw in het ambt en het loslaten van de Schrift als het onfeilbare Woord van God’. Een bemoedigende gedachte.”
Het één en ander betekent dat onze Hersteld Hervormde Kerk voor een belangrijke vraag staat: Is er verlangen en ruimte binnen onze kerk, om met gereformeerde belijders uit andere kerken samen te komen? En dan niet slechts met gereformeerde belijders uit één kerk of groep, maar met allen. Onze Hersteld Hervormde Kerk wil de voortzetting zijn van de Nederlandse Hervormde Kerk. Maar laten we ook beseffen, dat op onze Hervormde Kerk een schuld rust, dat afgescheiden broeders en zusters eerst buiten de vaderlandse Kerk zijn geraakt en uiteindelijk zijn vervreemd van onze kerk. Eén van de belangrijkste oorzaken daarvan is immers dat de NHK steeds verder van haar gereformeerde grondslag is afgeweken. Het voortzetten van de vaderlandse Kerk schept verplichtingen. De Hersteld Hervormde Kerk is geroepen zich tot het uiterste in te spannen om de verbroken eenheid van gereformeerde belijders te herstellen. Daarom is de Hersteld Hervormde Kerk ook geroepen haar kerkorde zo spoedig mogelijk te zuiveren van vreemde smetten. Deze kerkorde dient ondergeschikt gemaakt te worden aan het Woord en aan de belijdenis. Struikelblokken op weg naar eenheid moeten uit ons midden worden weggedaan. Het hervormd-gereformeerde beginsel hoort in ere hersteld te worden. Het is de sleutel tot kerkelijke eenheid van gereformeerde belijders. Gereformeerd betekent in dit perspectief een strikte binding aan het Woord overeenkomstig onze gereformeerde belijdenis. Hervormd betekent ruimte voor enige verscheidenheid, binnen de grenzen van de belijdenis. Overeenkomstig deze criteria hoort binnen de Hersteld Hervormde Kerk ruimte te zijn voor alle gereformeerde belijders. Dan kunnen we met dr. Arntzen zeggen: Nu horen wij allen bij de Hersteld Hervormde Kerk!
Onze synode heeft uitgesproken dat er een verklaring moet komen over onze schuld aan de verdeeldheid. Verder wil de synode in die verklaring vastleggen dat zij uitziet naar herstel van de eenheid. Deze uitspraak van de synode is reden tot dankbaarheid. Het is een stap in de richting van herstel van de eenheid. Dat er vanuit onze Hersteld Hervormde Kerk een hartelijke verklaring mag komen, getuigend van ootmoed en van verlangen naar eenheid. Verder mogen we de gereformeerde belijders buiten de Hervormde Kerk toch ook herinneren aan de akte van Afscheiding en Wederkeer, waarin staat dat zij geen gemeenschap meer willen hebben met de Hervormde Kerk, totdat deze terugkeert tot de waarachtige dienst des Heeren? Laten we hen van harte uitnodigen samen de eenheid te zoeken en bovenal de Heere ernstig te bidden. Het maakt de weg vrij dat samen komt wat samen hoort.Kerkelijke eenheid kunnen we niet organiseren. Het kan ons alleen door de Heere God worden geschonken in de weg van gebed, verootmoediging en in het geloof uitzien naar eenheid. Belangrijk is dat dit verlangen door de volle breedte van onze Hersteld Hervormde Kerk wordt gedragen; van gewone kerkleden, tot zij die leiding geven. Het vraagt om een ernstige bezinning voor het aangezicht van God. De vraag waar het thans op aan komt: zijn wij bereid onze hervormde traditie te toetsen in het licht van de Bijbel en zijn wij persoonlijk en gemeenschappelijk bereid ons te verootmoedigen en schuld te belijden voor alles wat niet tot eer van onze Heere God was? Een andere en niet minder belangrijke vraag: Laten wij ook blijken dat wij uitzien naar eenheid met alle gereformeerde belijders? En bovenal: verwachten wij het van de Heere God, dat alleen Hij ons eenheid kan en wil geven?
Laten we ook oog hebben voor de grote nood waarin veel andere gereformeerde belijders verkeren. Zo schreef iemand uit de GKv ons het volgende: “Laat ook vooral weten dat er veel nood is in de kerken. Ook bij ons. Mensen weten niet meer waar ze naar toe moeten. Wat zou het goed zijn dat er ook hoop gloort op een nieuwe echt gereformeerde eenheid. Dat geeft moed om vol te houden. Wat zou er een positief getuigenis vanuit gaan als de broeders en zusters gaan merken dat er ‘een wolk is als eens mans hand’.”Deze nood geldt voor velen. Reden temeer om ernstig te bidden voor de eenheid. Laat het zijn zoals ds. Arntzen schrijft op eeninwaarheid.nl: “We hopen ook hartelijk op en bidden voor de eenheid van allen die onze Here Jezus Christus in oprechtheid liefhebben. We staan ook een ruimhartige prediking voor, indringend en nodigend voor ieder die hongert en dorst naar de gerechtigheid (zie Dordtse Leerregels III/IV,8). Maar we blijven wel het absolute gezag van Gods heilig Woord belijden, en staan een strikte binding aan de drie Formulieren van Enigheid voor.”
Laten we vol verwachting opzien naar Hem, Die ons de eenheid zeker wil schenken.Met hartelijke en broederlijke groeten,Anthonij RietmanZeger Wijnands

Verlangen naar eenheid

Uit dit schrijven spreekt duidelijk een verlangen naar eenheid. Dat dit verlangen geen slag in de lucht is wordt onderbouwd met een aantal verwijzingen naar contacten en naar uitspraken van anderen. Het verlangen wordt gedeeld door ‘gereformeerde belijders’ uit verschillende kerken.
Wat zou het mooi zijn als die in één kerk zouden worden vergaderd. Ons treft in positieve zin dat het niet alleen roep om eenheid is, die hoor je veel vaker. Er wordt aangesloten bij het feit dat de synode van de Hersteld Hervormd Kerk zich voorneemt zich uit te spreken over schuld over verdeeldheid en over de hoop op herstel van eenheid. Ook wordt in de brief aangesloten bij wat dr. Arntzen al eerder onder woorden heeft gebracht: “We hopen ook hartelijk op en bidden voor de eenheid van allen die onze Here Jezus Christus in oprechtheid liefhebben”. In de brief blijft het niet bij uitspreken van die hoop: er worden ook wegen aangewezen om die eenheid te bevorderen: Erkennen dat afwijking van de gereformeerde grondslag één van de belangrijkste oorzaken is geweest van afscheiding in het verleden. En daarnaast de aansporing om de kerkorde van de Hersteld Hervormde Kerk (die nog steeds dateert van 1816!, SdM) zo spoedig mogelijk te zuiveren van vreemde smetten. Om zo struikelblokken op weg naar eenheid weg te doen.

Kortom een hartverwarmend pleidooi om binnen de Hersteld Hervormde Kerk ook echt te werken aan de mogelijkheid tot eenwording met andere gelovigen. Wij willen graag onze hoop uitspreken dat deze brief mag leiden tot of meewerken aan een begin van de beoogde eenheid tot eer van God, tot opbouw van Christus’ kerk.

Kanttekeningen

Toch hebben wij wel een aantal kanttekeningen bij deze oproep. Kanttekeningen die nodig zijn omdat ze essentiële zaken raken van het kerk van Christus zijn. Daarbij willen we wel direct opmerken dat we de waarde van de oproep van deze brief daarmee niet willen smoren in kritiek.
We willen onze opmerkingen daarom niet alleen schrijven met het oog op de lezers van DE BAZUIN binnen de Gereformeerde Kerken. Maar ook hopen we richting de schrijvers van de brief en de leden van de Hersteld Hervormde Kerk dienstbaar te kunnen zijn. Juist met het oog op de eenheid, de fel begeerde eenheid in de waarheid.
In een volgend artikel willen we ingaan op ‘het verlangen naar kerkelijke eenheid’ en de gedachte van de Nederlands Hervormde Kerk als ‘de vaderlandse kerk’. Verder willen we nader bezien wat wordt verstaan onder het ‘hervormd-gereformeerde beginsel’ en ‘gereformeerde belijders’. Daarna hopen we ook stil te staan bij enkele reacties van verschillende zijde.
(wordt vervolgd)