Reactie op de brochure van A. Velthuis ‘Radicaal Gereformeerd of Gereformeerd Radicalisme’, die op de website van Eeninwaarheid is gepubliceerd en aan de kerkeraden is toegezonden. De auteur heeft deze brochure geschreven met de bedoeling om te ‘trachten helderheid te verschaffen zodat er een waarachtig gesprek gevoerd kan worden. Zodat alle verstrooide schapen weer samen mogen komen in één kerkverband’.
Deze bedoeling is te prijzen. Het is immers een opdracht van het Hoofd van de kerk om bijeen te brengen en niet te verstrooien. Dat was de bedoeling van de Vrijmaking in 1944 en ook die in 2003.
Als uitgangspunt van deze artikelen moeten we luisteren naar de Prediker, dat is naar Hem die in de kahal, dat is in het Oude Testament de volksvergadering, de samenkomst van de kerk, als haar Hoofd het Woord voert, onze Heere Jezus Christus:
- En overigens, Mijn zoon, wees gewaarschuwd; er is geen einde aan het maken van veel boeken en veel doorvorsen is afmatting voor het lichaam, Pred.12:12.
Die waarschuwing van de Opperste Wijsheid geldt wel bijzonder al deze doorvorsingen, dit zo uitgebreide onderzoek van de auteur van deze brochure. Dat was voor hem vermoeienis voor het lichaam en evenzeer voor wie dat alles moet lezen en beoordelen.
Dat slotwoord uit Prediker is geen algemene uitspraak, die iedere auteur kan verzuchten als hij eindelijk zijn manuscript bij de uitgever kan inleveren of zijn artikel opsturen naar de redacteur. Maar deze vermaning wordt ons gegeven opdat we zouden blijven bij de woorden van de Wijsheid Zelf en op zouden passen voor eigen wijsheid. Zonder en buiten God en de eenvoud van Zijn Woord is de oplossing niet te vinden. Alleen als we luisteren naar wat de HEERE heeft gesproken in Zijn Woord worden problemen opgelost. Anders is er eindeloze vermoeienis.
In plaats van met de auteur mee te gaan in allerlei bespiegelingen en theorieën zullen we dit geschrift dan ook naar die maatstaf van de Wijsheid moeten beoordelen.
Ik hoop met mijn commentaar hem van zijn zorgen en problemen af te helpen, waarin hij al lange tijd verstrikt zit en hem uit de veelheid van al deze verwikkelingen weer uitzicht te geven op de eenvoud van de Schriften en hem zo te verlossen van de vermoeienis van het vele doorvorsen.
Daarbij volg ik de oude regel van de drie vragen: wie, wat, waar? Dat betekent dat wij moeten vragen of de auteur wel de aangewezen persoon is om deze oproep tot eenheid de wereld in te sturen.
Vervolgens de vraag of de inhoud van zijn brochure voldoet aan wat de HEERE in Zijn Woord daarover zegt en of het juist is daarover een gesprek te voeren. Tenslotte de vraag of de inhoud van zijn brochure over de door hem aan de orde gestelde zaken wel via een website moeten worden gepubliceerd en in alle kerken uitgedragen of dat er een betere weg is.
Die vragen komen vanzelf aan de orde bij de bespreking en de beoordeling van de brochure.
Ik wil vooropstellen dat hij zich presenteert op een bescheiden wijze:
- Niet om alles wat ik schreef te verheffen als absolute waarheden. Daarvoor acht ik mij te weinig deskundig. (Vandaar ook de
vele citaten uit allerlei boekwerken.) Hetgeen hier voor u ligt is een bijdrage van een broeder zonder kerkelijke opleiding. Dan past bescheidenheid.
Als een royale raadsman noemt hij links en rechts de positieve zaken en als een vaderlijke voogd wijst hij ook naar beide kanten op tekortkomingen. Daarom temeer hoop ik hem te helpen de rechte weg, waarheen hij op zijn manier op zoek is, weer te vinden.
De kerkelijke weg
In hoofdstuk 8 van deze brochure wordt uiteengezet dat volgens hem de kerkelijke weg is opgebroken.
Zijn redenering is dan als volgt: kan een kerkverband bestaan uit twee classes? En kan een classis bestaan uit drie kerken - moeten dat dan niet minstens vijf of zes zijn? En is daarmee niet het kerkverband van de Gereformeerde Kerken (hersteld) onbevoegd om op zaken te behandelen?
Velthuis drukt het deftig uit: Tres faciunt collegium. Om een college te vormen moeten er drie participanten zijn. Er zijn echter maar twee classes, laat staan dat er Particuliere Synodes zijn. En daarom is het volgens hem niet mogelijk de kerkelijke weg te gaan.
Hier is nu het zicht op de werkelijkheid ver te zoeken. Op de eerste synode na onze Vrijmaking is duidelijk gesteld dat de regels van de kerkorde met betrekking tot de samenstelling van de generale synode niet kunnen worden nageleefd, omdat het eenvoudigweg niet mogelijk is particuliere synodes te vormen. Maar wel werd er daarbij uitgesproken dat er naar gestreefd moet worden om zo dicht mogelijk bij de kerkordelijke regels te blijven.
Een voorbeeld: toen het in Zwolle mogelijk werd de ambten in te stellen was er slechts één geïnstitueerde kerk, namelijk die van Berkel en Rodenrijs – Bergschenhoek. Er was dus nog geen classis om tot die instelling van de ambten toestemming te geven overeenkomstig artikel 38 van de kerkorde. Om toch zo dicht mogelijk bij de kerkorde te blijven heeft men toen de kerk van Berkel en Rodenrijs - Bergschenhoek om die instemming gevraagd.
Een veelzeggend voorbeeld is dat van kerken in het buitenland die door de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt als zusterkerken werden aangenomen.
In Brazilië bestond er geen kerkverband, er was slechts één geïnstitueerde kerk, die van Monte Alegre. Toch werd met deze kerk een zusterkerkrelatie onderhouden.
In Australië werd de eerste kerk die daar kon worden geïnstitueerd (Armadale) als zusterkerk erkend. Let wel: ook hier toen maar één kerk! Niet lang daarna kon er daar een kerkverband worden gevormd dat bestond uit drie kerken en uiteraard geen classis! Ook dat kerkverband werd als zusterkerk erkend.
Nooit heeft iemand daar bezwaar tegen gemaakt.
In dat kleine Australische kerkverband van drie kerken was er toch nog een goed begaanbare kerkelijke weg. Die was als volgt ingericht: als iemand in appèl wilde gaan over een besluit van zijn kerkeraad kon hij zijn bezwaren indienen bij de aangewezen zusterkerken. Mocht hij dan na de behandeling van zijn appèl toch nog bezwaard blijven, dan was de volgende stap het indienen van zijn appèl aan de derde kerk.
Dat systeem heeft in die moeilijke eerste tijd van opbouw uitstekend en zegenrijk gewerkt. Het heeft nog wel twintig jaar geduurd voor er meer kerken konden worden geïnstitueerd en er classes konden worden gevormd. Maar nog altijd zijn er niet meer dan twee classes, die afgevaardigden sturen naar de generale synode.
Ook tegen deze erkenning van zo’n klein kerkverband is nooit bezwaar gemaakt.
Hetzelfde kan worden opgemerkt met betrekking tot de kerken in Zuid-Afrika.
Met andere woorden: een kerkverband van twee classes is in de huidige situatie de enige mogelijkheid, die de HEERE geeft. Dat betekent dat appellanten er zeker van kunnen zijn dat hun bezwaren op een rechtvaardige Schriftuurlijke wijze afgehandeld worden.
In het verleden is steeds door de synodes heel zorgvuldig omgegaan met die afhandeling van appèls, om elke schijn van partijdigheid te voorkomen.
Er is dus alle ruimte om de kerkelijke weg te gaan en dat is ook de aangewezen weg om de vrede in de kerken te bewaren.
Kerk en ambt
In de brochure wordt meteen in het begin een hoofdstuk gewijd aan de vraag of een groep broeders en zusters, die zich hebben vrijgemaakt en elke zondag samenkomen, een kerk vormen.
Daar zijn al heel wat woorden over gesproken en geschreven en deze brochure voegt er nog weer heel wat aan toe.
Ook hierin hoop ik de schrijver te helpen om af te komen van de problemen die hem over deze zaak blijken te kwellen.
Ik heb zelf de term gemeente-in-wording gebruikt maar als iemand daar bezwaren tegen heeft en liever gewoon van gemeente of zelfs kerk wil spreken, gun ik hem die overtuiging. Onder één voorwaarde: dat we dan wel spreken over een kerk waar iets aan ontbreekt, namelijk de belangrijke zaak van de ambtsdragers. Dat is een eenvoudig naspreken van de Schrift. Als de HEERE verder wil gaan met de vergadering van Zijn kerk op Kreta, stuurt Hij door middel van Paulus Titus er op uit om aan te vullen wat ontbreekt, wat nog onafgedaan is, namelijk om in alle steden ouderlingen aan te stellen. De Statenvertaling heeft: ‘om terecht te brengen hetgeen ontbrak’.
Het werk moet voltooid worden, 1 Thess.3:10, in dienst van Hem Die Zijn werk volbrengt, Filipp.1:6; 1 Thess.5:23. Paulus heeft op Kreta de kerkinstituering niet kunnen voltooien, wat toch het doel is van de prediking van het evangelie.
Waren de diverse groepen van gelovigen niet zelf mans genoeg om ouderlingen te verkiezen en in hun ambt te bevestigen?
Het antwoord is dat de HEERE Zelf zegt dat aan die groepen gelovigen iets ontbreekt, namelijk ambtsdragers. Let wel: er staat dan niet dat Titus in elke plaatselijke kerk ambtsdragers moet aanstellen, maar dat hij dat nog moet doen in elke stad. Zoals onze kerkorde dat naspreekt in artikel 39, waar het gaat over ’plaatsen waar nog geen kerkeraad is’. Niet: ‘kerken die nog zonder kerkeraad zijn’.
Trouwens, een groep gelovigen zonder kerkeraad mist de geregelde bediening van de sacramenten en de uitoefening van de kerkelijke tucht, kenmerken van een ware kerk. Wie van al die broeders is daartoe bevoegd? En zelf de verkiezing regelen - wie kan dan eventuele bezwaren tegen de gekozen broeders beoordelen?
Een kerk zonder ambtsdragers is dus een onvolledige kerk, een kerk waar de kenmerken van een ware kerk niet aanwezig kunnen zijn wegens het ontbreken van ambtsdragers.
Over de kerkelijke weg of op de straten van de stad?
Wij hebben de laatste jaren de mogelijkheid gekregen van het verkeer op www, het world wide web. Dat is inderdaad communicatie over de hele wereld, met één druk op de knop.
Aan de het eind van de Middeleeuwen werd de boekdrukkunst uitgevonden. Dat is wel genoemd een stap naar de hemel en ook een stap naar de hel.
Een stap naar de hemel: in 1477 verscheen de eerste gedrukte Bijbel in het Nederlands. Het Woord van God kwam toen zomaar op een grote schaal in de handen van Gods kinderen.
Een stap naar de hel: de duivel kon nu allerlei dwaalleer en schandelijke informatie op brede schaal verspreiden.
Datzelfde is nu ook te zeggen van Internet.
Een stap naar de hemel: wat is er veel op Internet te vinden dat opbouwt! De Bijbel in verschillende vertalingen, inclusief de grondtekst, met verklaringen daarbij; kerkelijke lectuur, geschriften van voorgangers, preken en niet te vergeten het beluisteren van de kerkdiensten over de hele wereld!
Maar evengoed een stap naar de hel. En dan denk ik niet eens in de eerste plaats aan porno en andere schandelijke teksten en films en dergelijke maar, in verband met wat ons nu bezighoudt, de mogelijkheid om op brede schaal eigen ideeën te ventileren, eigen kritiek te spuien en vooral het eigen gelijk na te streven.
Wat zijn er niet een websites op het kerkelijke erf! Iedereen die dat wil kan zijn stem verheffen op de straten van de grote stad, die geestelijk genoemd wordt Sodom en Egypte.
Op grote schaal worden verdrietige onenigheden binnen de kerk ‘op straat gegooid’, op de straten van Askelon, door personen en groepen die gemeend hebben zich los te moeten maken van hun broeders en zusters in de HEERE. Dit zoeken van recht buiten de geëigende wegen om is onschriftuurlijk en schaadt het kerkvergaderend werk van Christus en heeft tot gevolg dat de naam van de HEERE gesmaad wordt.
Ben je als ambtsdrager geschorst en zelfs afgezet? Dan begin je gewoon voor je zelf en probeer je je gelijk te halen via de tribune van zoveel mogelijk mensen. En dat alles in plaats van te gaan op de koninklijke weg die de HEERE ons heeft gewezen in Zijn Woord en die op zo'n Schriftuurlijke wijze in de kerkorde is geregeld. Want onze God is een God van vrede. Daarom zegt artikel 1 van de kerkorde als de grond van alles wat volgt:
- In de gemeente van Christus behoort alles in goede orde te gebeuren. Daarvoor is nodig een regeling met betrekking tot
I de ambten
II de kerkelijke vergaderingen
III het opzicht over de leer en de eredienst
IV de tucht.
Er wordt tegenwoordig over de kerkorde gesproken als alleen maar een menselijke instelling, waar je dus wel van mag afwijken. En dat gebeurt steeds weer als kerkleden menen verongelijkt te zijn en dan niet de kerkelijke weg gaan maar meteen opstappen. En vooral de uitspraak in de kerkorde dat meerdere vergaderingen gezag hebben over mindere vergaderingen, ook over kerkeraden, wordt bestreden. En dan helemaal het bekende en uiterst belangrijke artikel 31, waarnaar in het eerste begin na de Vrijmaking in 1944 de kerken werden genoemd (onderhoudende artikel 31 KO) – dat wordt in de praktijk geregeld weer aan de kant geschoven. En dat met het loze argument alsof de kerkelijke weg zou zijn opgebroken en ook dat de kerkorde immers alleen maar mensenwerk is.
In mijn eerste artikel over de eerste tijd na de Afscheiding van 1834 en de scheuring in twee kerkverbanden heb ik aangewezen dat de grondoorzaak van die moeiten gelegen was in het feit dat men zich verzette tegen de Dordtse Kerkorde, met name tegen artikel 31! Dat was toen geen crisis der jeugd, maar nog altijd de doorwerking van het oude zuurdeeg van de zonde van de autonomie van de mens, van het zelf willen bepalen wat goed of kwaad is, van het independentisme. En het is dat kwaad waardoor scheuringen worden aangericht in de gemeente van Christus.
Tegen al deze dwalingen is de hele kerkorde met al haar bepalingen gericht op de goede orde in de kerkgemeenschap, dat betekent de vrede in de kerk van de Heere Jezus Christus: want onze God is een God van vrede.
Jeruzalem, uw vrede moge ons geleiden... de rechterstoelen staan daar binnen, oude berijming. Want ook de zetels van het recht...staan daar om het onrecht te bestrijden (Psalm 122:2, berijming van ds. D.K. Wielenga).
Ik herinner mij dat in het laatst van zijn leven K. Schilder eens geklaagd heeft over de tendens, ook toen al, om alles aan de grote klok te hangen. Dat ging toen nog via stencils, toen nog de enige manier om een getypt stuk te vermenigvuldigen. Hij verzuchtte dat er blijkbaar altijd bij klagers zo'n stencilmachine in de buurt stond en dat daardoor een plaatselijke brand een heel groot gebied verwoestte. Daardoor werden allerlei kerkeraden en kerkleden ertoe verleid om in strijd met de waarschuwing van de HEERE in Zijn Woord tegen bemoeizucht, toch zich te bemoeien met zaken die hen niet aangingen.
Op grote schaal is toen aan de kerken schade toegebracht door het aanrichten van scheuringen in allerlei gemeenten, die tenslotte uitliepen op de vorming van een voorlopig kerkverband, dat tenslotte onder de naam van Nederlands Gereformeerde Kerken definitief gestalte kreeg.
Ook nu geeft dat zoeken van recht buiten de geëigende wegen een publiek vertekend beeld van de kerken. Allerlei op velerlei wijze geuite verdachtmakingen betreffende de Gereformeerde Kerken (hersteld) over heerszucht, partijdigheid en dergelijke blijken steeds meer laster te zijn, die maar al te gretig wordt geloofd. En het is helaas hoog nodig dat publiek vertekende beeld recht te zetten.
Het meeste in deze brochure van Velthuis valt onder het oordeel van het zich bemoeien met zaken die iemand niet aangaan en het trekken van conclusies op grond van horen zeggen en werkt (onbedoeld) toch de verkeerde beeldvorming in de hand.
Volgende week D.V. over het eerste begin van de verwoestende invloed van het independentisme, namelijk in Zwijndrecht.