Sinds de Generale Synode de appelschriften van de kerkenraad Mariënberg De Ark heeft afgewezen, wordt er hier en daar binnen de kerken actie gevoerd door sommigen die het met die synodebesluiten niet eens zijn. Sommigen doen dat in de eigen gemeente om zodoende te bewerken dat gemeenteleden instemmen met hun bezwaren. Maar er zijn ook anderen, die het zelfs publiek doen op internet.
Zij voeren als verdediging van hun acties aan dat het besluit van de meerdere vergadering moet worden getoetst. Daarvoor wijzen zij op artikel 31 van de kerkorde, waar als regel gesteld wordt: een uitspraak van de meerdere vergadering, die met meerderheid van stemmen gedaan is, zal als bindend worden aanvaard. Dat geldt nog te meer als zulke uitspraken met algemene stemmen genomen zijn.
Maar, zo voegt artikel 31 eraan toe: tenzij bewezen wordt dat die uitspraak in strijd is met het Woord van God of met de kerkorde. En dan wordt beweerd dat niet alleen kerkenraden, maar ook gemeenteleden de roeping hebben om de uitspraken van de synode te toetsen.
Deze regel wordt dus aangevoerd om de acties die op gang komen te rechtvaardigen.
Maar de vraag is of dit inderdaad de roeping is van alle kerkleden. Een ernstige waarschuwing is op zijn plaats. Want de acties van bedoelde bezwarenmakers zijn onschriftuurlijk en dreigen de eenheid en de vrede binnen de kerken te verstoren. Ze gaan immers in tegen de waarschuwing van de Heere in Zijn Woord.
Een oude waarschuwing
Het is niet voor het eerst dat het nodig is die waar-schuwing uit de Schrift naar voren te brengen en iedereen op het hart te binden. Het is de waarschuwing uit 1 Petrus 4:15:
Maar laat niemand van u lijden als een moordenaar of dief, of kwaaddoener, of als iemand die zich met de zaken van iemand anders bemoeit.
De grondtekst heeft hier het woord opziener over een ander. Zich opwerpen als opzichter of voogd over de ander. De Kanttekeningen zeggen:
Dat is, met een anders zaken, uit bemoeizucht of albestierigheid, waardoor dikwijls verwarringen, twisten en scheuringen voortkomen, en derhalve ook strafbaar is.
Dat is van toepassing op deze zaak. Immers, de hele behandeling van deze omvangrijke zaak is geregeld behandeld in comitévergaderingen van de classis en van de synode. Het gaat dus over zaken die vertrouwelijk zijn en niet publiek kunnen worden behandeld. Om een rechtvaardig oordeel te kunnen vellen over de uitspraken van de synode moet men volledige kennis dragen van alles en zich kunnen verdiepen in de hele gang van zaken.
En dat is niet alleen onmogelijk, maar beslissend is dat de zaken steeds vertrouwelijk zijn behandeld en daarom zijn de genoemde acties ook verkeerd. Zij gaan in tegen de Schriftuurlijke waarschuwing zich niet met eens anders zaken te bemoeien.
Is dat nu werkelijk zo ernstig dat er gesproken moet worden van een ongehoorzaamheid aan het Woord van de Heere? Het antwoord wordt gegeven door de Schrift zelf. Immers, in hetzelfde vers worden we ook gewaarschuwd om geen moordenaar, dief of kwaaddoener te zijn. Dat wijst heel duidelijk op de ernst van deze waarschuwing door de Heere!
Geschiedenis
In het verleden van de kerken is deze zaak al een en andermaal aan de orde geweest.
Dat was eerst met betrekking tot de schorsing en afzetting van ds. A. van der Ziel in Groningen. Dat was ook een zaak van comitévergaderingen, een vertrouwelijke zaak. Ook toen kwam het in allerlei gemeenten voor dat kerkleden en zelfs kerkenraden meenden daarover een oordeel te moeten uitspreken. Dat leidde toen tot veel onrust en onenigheid, die ten slotte uitliep op de Open Brief en de oprichting van de toen zogenoemde buitenverband kerken.
Ook toen is er van verschillende zijden daartegen gewaarschuwd in de kerkelijke pers. Op een Schooldag in Kampen wijdde de lector ds. D.K. Wielenga zijn hele toespraak eraan. Ook hij citeerde de waarschuwing uit 1 Petrus 4:15. Hij noemde toen ook Spreuken 26:17:
Zoals iemand die een voorbijlopende hond bij de oren grijpt, zo is hij die zich mengt in onenigheid die hem niet aangaat.
Dat was in de zestiger jaren van de vorige eeuw.
Later heeft de duivel opnieuw zijn zinnen erop gezet om het werk van de kerkvergadering te verstoren. Hij kwam weer met dezelfde verleiding om vertrouwelijke kerkelijke zaken aan de grote klok te hangen door allerlei kerkleden, die zich als opzieners opwierpen en gingen oordelen. Het ging toen over de vraag of de classis Zuidwest terecht besloot dat de tijd voor de instelling van ambten in een bepaalde plaats binnen het klassikale ressort wel rijp was. Zij was van oordeel dat het nog niet zover was.
Uiteindelijk heeft de synode van Zwolle 2007-2008 deze zaak afgehandeld. Ook zij besloot dat het niemand buiten de daartoe gerechtigden toekwam over deze zaak te oordelen, omdat de zaak vertrouwelijk was. En ook deze synode gebruikte dezelfde tekst uit 1 Petrus 4 inzake het ongeoorloofd zich bemoeien met vertrouwelijke zaken.
Het is van belang om kennis te nemen van de uitspraken van deze synode, die uiteraard ook over zaken van vandaag nog altijd van kracht zijn.
De synode oordeelde dat de meerdere vergaderingen (classis en synode) van oordeel waren de zaak in comité te behandelen.
Daaruit volgt dat het niemand toekomt, buiten de eerst betrokkenen alsmede de bevoegde kerkelijke vergaderingen, zich te bemoeien met zaken die door hun karakter vertrouwelijk zijn en als zodanig moeten worden behandeld.
Wie toch wel tracht daarvan kennis te nemen en zich daarover een oordeel te vormen, valt daarmee onder het oordeel van 1 Petrus 4:15 over bemoeials, die daar in één adem genoemd worden met moordenaars, dieven en boosdoeners.
Als grond voor haar uitspraken stelde deze synode:
Het komt niemand toe en helemaal geen kerkleden van die vertrouwelijke zaken kennis te nemen of zelfs daar om te vragen.
Acta art.91 GS Zwolle 2008.
Hierbij is ook van toepassing de vermaning in 1 Korintiërs 7:24:
Laat ieder voor het aangezicht van God blijven, broeders, in de staat waarin hij geroepen is.
Rust
Ook toen werd er niet geluisterd naar deze Schriftuurlijke waarschuwing en dat heeft er toen helaas toe geleid dat er een scheuring kwam binnen een gemeente, die toch steeds nog niet geheeld is.
Van harte hopen wij dat het nu niet zover komt dat de rust, vrede en eenheid binnen het kerkverband zal worden aangetast. Het is belangrijk te luisteren naar de waarschuwing: wedersta in het begin. En: vlucht weg van de verzoeking. Dat betekent in de praktijk om geen discussie aan te gaan met iemand die u wil overtuigen dat de synode verkeerd heeft gehandeld. Het is echt overeenkomstig de Schrift om zo'n gesprek af te snijden en gewoon te blijven bij de roeping waarmee de Heere ieder afzonderlijk geroepen heeft.