Oog in oog met de Wijsheid!

Spreuken maken de man (16)

Weet je waarom? Dat zit zo. We zijn nu al maanden bezig met het Bijbelboek Spreuken. We begonnen bij hoofdstuk 1 en we zijn nu bij hoofdstuk 8 aangekomen. En nu we bij hoofdstuk 8 zijn, is er iets bijzonders aan de hand. In de hoofdstuk 1 tot en met 6 gaat het steeds over de Wijsheid. We horen wat de wijsheid is, wat je eraan hebt, hoe belangrijk de wijsheid is. Anderen vertellen ons dus steeds óver de wijsheid. Maar in al die hoofdstukken hebben we de Wijsheid zélf nog niet ontmoet.

Nu, die echte ontmoeting met de Wijsheid vindt hier plaats, in hoofdstuk 8 (en 9). We mogen oog in oog staan met de Wijsheid! En echte ontmoeting, face to face! Hoe indrukwekkend dat is? Lees maar mee.

Oog in oog met de Wijsheid

In Spreuken 8 gaat de Wijsheid zelf rechtstreeks tot ons spreken. 'Tot u, mannen, roep Ik en Mijn stem klinkt tot de mensenkinderen.' Dat zegt de Wijsheid. Vrouwe wijsheid, volgens de NBG '51 vertaling.

De Wijsheid gaat eropuit om mensen te bereiken met haar boodschap. Ze stopt haar woorden niet onder stoelen of banken. Nee, de Wijsheid zoekt het grote publiek. De Wijsheid is immers geen duistere aangelegenheid. Ze heeft geen zaakjes die het daglicht niet kunnen verdagen. Ze is niet alleen maar bestemd is voor de binnenkamer. Natuurlijk niet. De Wijsheid heeft een boodschap voor de wereld. 'Roept de Wijsheid niet en laat Inzicht Haar stem niet klinken?' Ja, inderdaad, ze roept het van de daken. Ze laat overal van zich horen. Iedereen mag, ja, moet het weten.

Dat zien we toch gebeuren, ook in onze tijd? De Bijbel, de ware wijsheid, is vertaald in bijna 2900 talen. Het wordt zondag aan zondag verkondigd in een openbare eredienst. En iedereen kan meeluisteren via het internet. De Wijsheid roept. De mensen moeten het horen. Roep het van de daken! Ja, maar wat moeten ze dan precies horen?

Kruispunten en in de poort

De Wijsheid laat eerst weten dat het zo belangrijk is om te luisteren naar de Wijsheid. De Wijsheid heb je nodig op de kruispunten van je leven. Als je een grote keuze moet maken. In je relatie. In je studie of werk. Of je verhuist of niet. Hoe je je geld besteedt. Of je dat grote geheim wat je met je meedraagt voor jezelf houdt, of dat je het toch deelt met anderen.

Bij zulke keuzes heb je één ding nodig: Wijsheid! 'Op een kruispunt van paden, staat Zij.' Wie staat daar? De Wijsheid, om jou de goede keuze te laten maken.

Wat is dan de goede keuze? De goede keuze is de keuze die God behaagt. De keuze waarin je je maar door één ding laat leiden: het vrezen van de HEERE. Diepe eerbied, ontzag en liefde voor de levende God. Dat is immers de ware wijsheid.

Ook als je een oordeel moet spreken over dit of dat. Als je een mening moet vormen. Als er recht moet worden gedaan. Dan is Wijsheid onmisbaar. 'Terzijde van de poorten, voor aan de stad (...) roept Zij luid.' Als de kerkenraad moet rechtspreken, dan mag ze zich niet laten leiden door menselijke argumenten. Nee, de kerkenraad moet zich laten leiden door een vrouw. Huh, een vrouw? Ja, door een vrouw! Namelijk door vrouw Wijsheid!

En niet alleen de kerkenraad moet zich door haar laten leiden. Wij allen moeten dat doen. Steeds als we ons een oordeel vormen. Steeds als we spreken over anderen. Dan moeten we ons laten leiden door de Wijsheid. Doe jij dat ook?

Vrouwe Wijsheid

Vrouw Wijsheid, dat is eigenlijk heel mooi gezegd! Spreuken gebruikt hier een beeld, om de Wijsheid zo concreet mogelijk voor ogen te stellen. In sommige commentaren wordt wel verwezen naar moeders. Een wijze vrouw die zich door Gods Woord laat regeren. En die dat als moeder zo voorhoudt aan haar kinderen. Zodat haar kinderen aan moeders hand tot Jezus worden gebracht. Mijn moeder ken ik als zo'n wijze vrouw. Hopelijk is jouw moeder ook zo'n wijze vrouw, die feitelijk maar één wens heeft. Om jou en eventueel je broer(s) en/of zus(sen) tot de Heere Jezus te brengen. Dat hebben je ouders toch ook bij je doop beloofd? Ze zullen je christelijk en godvrezend opvoeden. God vrezend. In de vreze des Heeren. Nou, aan zo'n moeder, misschien wel aan je eigen moeder, mag je denken als het gaat over vrouw Wijsheid.

Als we luisteren naar deze vrouw Wijsheid, dan komt het goed. Echt goed. Want dan leren we eerbied en ontzag voor God. En worden we bewaard voor de sluwe strikken van de satan.

Waard om naar te luisteren

Wijsheid beveelt ons om te luisteren naar haar. Om haar te verkiezen boven alles. Ze spreekt namelijk vorstelijke dingen (8:6)! Ze brengt wat billijk is (8:6). Ze brengt waarheid tot uiting, maar goddeloosheid is haar een gruwel (8:7). Niets verdraaids, niets slinks is er bij haar (8:8). De Wijsheid is oprecht (8:9).

Wat een verademing! In een wereld vol leugens, waarin we leven. In alle roddel, met nep-nieuws. In de talloze berichten, waarin het ene slechte verhaal na het andere afschuwelijke verhaal over ons wordt uitgegoten. Waar namen op onsmakelijke wijze door het slijk worden gehaald. En waar velen nog van smullen ook.

Nee, mevrouw Wijsheid is geheel anders. De Wijsheid staat tegenover alle goddeloosheid. Hier spreekt ware Wijsheid! En in vers 13 komt het hoge woord eruit: 'De vreze des HEEREN is het kwade te haten; hoogmoed, tros en de verkeerde weg en een mond vol verderfelijke dingen haat Ik. Bij Mij is raad en wijsheid. Ik ben Inzicht, bij Mij is kracht.' Dat moeten we hebben! Bij haar moeten we zijn!

Al ben je nog zo rijk, als je de Wijsheid niet hebt of volgt, dan ben je straatarm. 'Neem Mijn vermaning aan en niet zilver, want kennis is verkieslijker dan bewerkt goud.' Wijsheid is bedachtzaam en scherpzinnig.

Weet jij al of het voor jou waard is om je in de ware Wijsheid te verdiepen? Nog niet? De Wijsheid voegt er nog een argument bij.

Ik zal je belonen!

In ons christelijk geloof leven we van genade. Dat staat als een paal boven water. Toch spreekt Wijsheid hier over loon en beloning. Dat doet Wijsheid om ons echt van harte uit te nodigen om deze ware Wijsheid te volgen. Ons door haar te laten leiden. Alsof de Heere via deze vrouw Wijsheid tot ons zegt: Volg Mij toch, als je leven je lief is!

'Rijkdom en eer is er bij Mij, duurzaam bezit en gerechtigheid.' Wie Mij liefhebben: 'Ik zal hun schat-kamers vullen.' Een rijke beloning ligt er in het volgen van de Wijsheid. Groot loon is er, als je de Heere vreest en dient.

We moeten Wijsheid wel goed verstaan hier. Je begrijpt wel dat het hier niet gaat over geld en goud. Wijsheid spreekt over het ware geluk, blijdschap in de Heere, tevredenheid en vrede in ons leven en in ons hart. Dat ontvangen we als we de Wijsheid volgen. We ontvangen dat niet omdat we zelf zo goed zijn. We ontvangen het niet omdat wij het verdienen. Nee, maar door Gods genade mag je leren zien wat ertoe doet in dit leven. Door genade mag je het ware geluk en vrede ontvangen en blijven ontvangen.

Dat is toch een prachtige uitnodiging?! Wie wil nou geen ware wijsheid ontvangen?

Wie zoekt, zal vinden

Stel dat je deze wijsheid wilt hebben. Dat je vrouw Wijsheid wilt volgen. Hoe volg je haar dan? Hoe vind je de ware wijsheid? Dat zegt Wijsheid zelf (8:17): 'Ik heb lief wie Mij liefhebben, en wie Mij ernstig zoeken, zullen Mij vinden.'

Haar liefhebben, haar ernstig zoeken. Dat moet je dus doen. De Bijbel open. Niet omdat het moet, maar vanuit het oprechte verlangen en gebed om Gód te leren kennen. En Jezus Christus, zijn Zoon. Met de wens om de Heere te leren vrezen. Vanuit het gebed: 'wijs mij Uw wegen, maak mij Uw paden bekend.' Als dat je verlangen is, dan zal je het krijgen. Dat belooft de Heere. Dat belooft de Wijsheid. Dan word jij ook een wijze man, een wijze vrouw. En misschien mag jij dan ook zo'n wijze vrouw worden, die (als de Heere het geeft) haar kinderen brengt tot Jezus Christus!

Ouderdom

Oud is fout. Een oud, stoffig boek, dat zal jij waarschijn-lijk niet zo snel oppakken en lezen. Een oude auto, misschien wel leuk om naar te kijken. Maar je weet ook: zo'n auto is meestal niet betrouwbaar, niet functioneel. Het kost veel geld, maar het levert weinig op. Ouderdom wordt in onze maatschappij niet zo gewaardeerd.

Maar dat was bij het volk Israël vroeger wel anders. Ouderdom was toen iets moois. Grijze haren waren een kroon op de ouderdom. Waarom werden oude(re) mensen gewaardeerd? Dat komt, doordat oude(re) mensen (als het goed is) zijn geoefend in de vreze des HEEREN. Door hun levenservaring gaf de HEERE groei en ontwikkeling aan hun wijsheid. Ouderen zijn een bron van kennis, wijsheid en inzicht.

Wil jij iemand ontmoeten die écht oud is?! Dan moet je Spreuken 8 lezen. Want daar ontmoet je Wijsheid. Zij is zo oud, zij is van vóór de schepping van de wereld. 'De HEERE bezat Mij aan het begin van Zijn weg, al vóór Zijn werken, van oudsher.' De HEERE heeft alles met wijsheid gemaakt. Wijsheid was steeds aanwezig, bij al Gods werken. Alles wat God gemaakt heeft, is immers in wijsheid gemaakt. Met inzicht, met verstand, zoals een mens dat niet kan bevatten en vermoeden.

Laat je leiden!

'Nu dan, kinderen, luister naar Mij: welzalig zijn zij die Mijn wegen in acht nemen. [...] Door dag aan dag te waken aan Mijn poorten, door Mijn deurposten te bewaken. Want wie Mij vindt, vindt het leven en verkrijgt de goedgunstigheid van de HEERE. Wie echter tegen Mij zondigt, doet zijn ziel geweld aan. Allen die Mij haten, hebben de dood lief.'

Zo scherp ligt het. Span jij je in, om wijs te worden? Om de Heere de dienen. Hem lief te hebben boven alles. Zijn wil te doen. En zet je je eigen verlangens daar, koste wat het kost, voor opzij? Dat vraagt strijd. Dat is werkelijk een moeilijke strijd. Maar weet wel dat je dan op de goede weg wandelt. Want dan mag je de goedgunstigheid van de HEERE ontvangen. Wat is dat, Gods goedgunstigheid? Dat is zijn liefde! Zijn genade! Niet uit verdienste, want dat kan niet. Maar uit genade mag je weten: God heeft mij lief, Hij hoort mijn stem!

Het is een strijd van leven en dood! Want als je de wijsheid niet volgt, dan ontvang je niet de liefde van God. Nee, zegt de Wijsheid. Dan heb je de dood lief. Weet dan waar je pad heen leidt: richting de ondergang. Let goed op! En laat je leiden! Door wie? Door mevrouw Wijsheid!