Mens als beeld van God (2, slot)

In dit artikel vervolgen we de bespreking van de mens als beeld van God. In het vorige artikel zagen we hoe God de mens als beeld van Hem heeft geschapen. We hebben gezien wat het betekent om beeld van God te zijn. En dat het verbond daarin heel belangrijk is. We zagen ook dat beeld van God zijn een actieve ambtelijke roeping in het verbond is. We hebben gesproken over de cultuuropdracht en zagen dat dit een geloofszaak is. In dit artikel bespreken we de gevolgen van de zondeval voor de mens als beeld van God. We kijken naar de noodzaak en betekenis van Christus´ werk hiervoor. Ten slotte willen we zien wat dit betekent voor jouw leven en werk als christen in dienst van de Here vandaag.

De zondeval en het beeld van God

Genesis 3 beschrijft hoe de mens in zonde is gevallen. Hij is in moedwillige ongehoorzaamheid tegen God in opstand gekomen. Hij was niet meer gehoorzaam en trouw in het verbond, maar hij kwam in opstand en verbrak het verbond met zijn Schepper en Vader. De mens bleef toen wel mens. Maar hij was geen mens meer zoals God die had geschapen én had bedoeld. Nee, de mens als onderkoning werd rebel. Hij wilde zélf koning en God zijn. De zoon werd verloren zoon. Het gevolg daarvan is dat de mens vanwege de verbroken verbondsverhouding met God, niet meer Gods beeld kan zijn. Hij is geen ambtsdrager meer die in Gods naam in liefde en gehoorzaamheid aan God zijn ambt uitvoert. Hij is geen beeld van God meer. Hij kan God niet meer vertegenwoordigen. Door deze opstand en ongehoorzaamheid beroofde de mens zichzelf en al zijn nakomelingen van de gaven die God hem had gegeven om Hem te dienen als zijn beeld.

Wel zegt artikel 14 NGB dat er van die gaven die God de mens gaf nog kleine resten of sporen over zijn. Maar dat is niet iets positiefs. Want de mens gebruikt die resten niet om God mee te dienen. Hij houdt ze in ongerechtigheid ten onder (Rom. 1:18-23; Dordtse Leerregels H3/4, art. 4). Dat kan ook niet anders, omdat de natuurlijke mens na de zondeval God niet meer kent en dient.

We hebben in het vorige artikel gezien dat de mens alleen beeld van God is binnen het verbond. In liefde-dienst tot God. Waar deze verbondsverhouding met God is verbroken, kan geen ambtsdienst zijn.

Gevolgen

Wat zijn nu de gevolgen van de zondeval voor de mens als beeld van God en zijn cultuuropdracht? Voor de val was Adam als Gods medearbeider gericht op het doel dat God voor ogen had. Hij diende en vereerde God met zijn ambtswerk. Maar na de zondeval kwam er van die cultuuropdracht niets meer terecht. Want de mens wilde toen zélf koning zijn en zelf uitmaken wat `cultuur´ is. Hij ging zelf bedenken hoe de wereld in cultuur gebracht moest worden. Na de zondeval zien we dat de mens het cultuurwerk, het heersen over de schepping, de ontwikkeling van de wereld, heeft losgemaakt van God. En dat zien we vandaag nog. Vanaf de zondeval zien we twee lijnen. De ene lijn is het voortgezette cultuurwerk van God. Dat werkt Hij uit door zijn kerk als nieuwe (herschapen) mensheid, door Jezus Christus. We komen er straks nog op terug.

De andere lijn is die van de wereldse cultuur, waarin de mens de cultuur, de ontwikkeling en regering van de wereld heeft losgemaakt van het geloof, van God. En dat betekent de ontbinding van het hele leven. Van de samenleving. We zien het om ons heen steeds meer gebeuren. Deze ontbinding is gevolg van de afval van God.

Nee, dat wil niet zeggen dat alles wat ongelovigen maken verdorven is of geen `cultuur´ zou zijn. Want we kunnen genieten van goede muziek, een mooi schilderij en prachtige technologische ontwikkelingen die veelal door ongelovigen worden gemaakt. Maar het wordt door ongelovigen niet in geloof en tot Gods eer gedaan en gebruikt. Zouden we deze cultuurwerken van ongelovigen wel echte cultuur kunnen noemen, zoals we in het vorige artikel hebben beschreven? Zie jij ook dat veel van de cultuur en de wereld waarin je leeft verdorven en zondig is? Of wil je toch nog graag wat meepikken van de wereld met een van God losgemaakte cultuur?

God is trouw

Misschien vraag jij je wel af hoe het goed kan komen met de wereld en de mens na de zondeval. Hoe wordt de mens weer beeld van God en weer ambtsdrager? Dat kunnen we niet zelf. Zo leert de catechismus ons dat we niet zelf kunnen betalen voor de schuld en de ellende die wij hebben veroorzaakt (Zondag 5). Het is alleen aan God te danken dat het toch goed komt. Alzo lief heeft God de wereld... Ja, de Here gaat in zijn grote liefde en trouw aan zijn scheppingswerk de mens terugbrengen tot de oude cultuuropdracht uit het paradijs. De verhoudingen moeten weer worden zoals in het paradijs. Herstel van de verbondsgemeenschap en het verbondswerk. God gaat de mens zijn oude ambt en cultuuropdracht teruggeven als beeld van Hem. Namelijk: de schepping ontwikkelen en eruit halen wat erin zit. Tot lof en eer van God.

Herstel door Christus

En dat doet God door zijn Zoon, Jezus Christus te zenden. Hij herstelt de verbondsverhouding tussen God en mens door ons met God te verzoenen. Christus grijpt als tweede Adam terug naar het ambt van de eerste Adam, door God te gehoorzamen in heel zijn leven en werk (vgl. Rom. 5:12-21). Christus moet dus teruggrijpen naar wat God in het begin aan Adam opdroeg. Hij gaat de oorspronkelijke ambtsdienst van Adam weer mogelijk maken. Daarvoor heeft Hij de toorn van God over onze zonde en afval gedragen. Hij heeft ons met God verzoend met het offer van zijn leven. Hij onderging de straf die wij hadden verdiend. Maar Hij deed méér. Hij deed ook het ambtswerk dat wij nalieten. Door in onze plaats gehoorzaam te zijn en de wet te vervullen. Christus heeft als plaatsvervangende ambtsdrager, de liefde, trouw en gehoorzaamheid getoond die wij hadden moeten geven. Hij droeg de straf voor onze zonden. Ja, ook voor onze tekorten in onze dienst aan de Here. Hij leed ook voor ons ambtsverzuim, dus als wij onze taken niet in gehoorzaamheid aan Gods wil, tot zijn eer en trouw vervullen. Denk jij daaraan bij je werk of bij je studie? Als je eens geen zin hebt of je ervan af wilt maken? Wat een rijkdom dat we in alles op Christus mogen zien!

Herstel van beeld van God

De Here Jezus Christus kocht met zijn bloed een nieuwe mensheid voor God: de kerk. Deze mensen gaat Hij de gaven schenken die Hij heeft verdiend: de vergeving van de zonden en de dagelijkse vernieuwing van ons leven. Christus wil ons tot nieuwe mensen maken. Mensen die weer beeld van God zijn. Kol. 3 laat dat mooi zien. In Kol. 3:9 en 10 zegt Paulus dat we door het geloof in Christus de oude mens met zijn praktijken hebben afgelegd en de nieuwe mens hebben aangedaan, die vernieuwd wordt tot volle kennis naar het beeld van zijn Schepper. Ook in Ef. 4:24 laat Paulus zien dat de vernieuwing van ons leven door Christus het herstel van het beeld van God inhoudt: doet de nieuwe mens aan, die naar de wil van God geschapen is in waarachtige gerechtigheid en heiligheid. Denk hierbij maar aan Zondag 3 van de catechismus, waar erover gesproken wordt dat God de mens goed en naar zijn beeld heeft geschapen...

Christus vernieuwt ons naar Gods beeld. Dat betekent ook dat de oude paradijsroeping terugkomt. Christus brengt het eigendom van God weer bij God terug. Hij verbindt het begin van de wereld (de schepping) weer aan het einde (de wederkomst), waarin de mens als Gods medearbeider weer een belangrijke taak krijgt. Maar nu door het geloof in Christus.

Zondag 12, Christus en christen

In Zondag 12 HC belijden wij samen al deze dingen. In deze zondag wordt gesproken over het ambt van Jezus Christus. Hij is door God aangesteld en gezalfd tot hoogste profeet en leraar. Tot onze enige hogepriester en eeuwige koning. Wij worden christenen genoemd, omdat wij door het geloof leden van Christus zijn en deel hebben aan zijn zalving. Dat betekent dat Christus dé Ambtsdrager is. Hij is het beeld van God in zijn ambt als Middelaar. Hij vervulde de roeping van de eerste Adam in het paradijs. Christus ging in gehoorzaamheid en volmaakte liefde de weg die Adam had moeten gaan. Zo krijgen wij door de gehoorzaamheid en trouw van Christus onze oorspronkelijke paradijsroeping en ambt terug. Uit ons verlies komt het door Christus tot grote winst.

Maar dit komt alleen in de weg van geloof en bekering tot ons. Door het geloof wordt in ons het beeld van God weer opgericht. Maar alleen door Christus. Door Hem kunnen we weer voldoen aan de oude paradijsroeping. Want Christus heeft ons weer in verbondsgemeenschap met de Vader gebracht. Hij doet ons weer delen in zijn liefde en genade. Daartoe geeft Hij zijn Geest, waardoor er in het leven weer gehoorzaamheid en heiliging komt.

Vernieuwing naar beeld van Christus

Dat betekent dat de Heilige Geest ons door het geloof vernieuwt naar het beeld van Christus. We doen de oude mens dan uit en trekken de nieuwe mens aan. Dat is de mens die vernieuwd wordt tot volle kennis naar het beeld van zijn Schepper, Kol. 3:10. De nieuwe mens die naar de wil van God geschapen is in waarachtige gerechtigheid en heiligheid, Ef. 4:24. Dat betekent ook dat we het (voor)beeld van Christus´ ambtelijke gehoorzaamheid en trouw navolgen. Doe je dat dit nieuwe seizoen in je werk en in je opleiding? Thuis, in het gezin en in het kerkelijk leven?

Zie je nu ook dat het verlossingswerk door Christus hérschepping is? Herschepping als herstel van de schepping? Zie je dat ook ten aanzien van de mens als beeld van God?

Daarvoor zorgt de Heilige Geest. Door zijn werk krijgt Christus geestelijk gestalte in ons, Gal. 4:19. Dat is de betekenis van vernieuwd worden naar het beeld van Christus. De Heilige Geest eigent ons toe wat wij in Christus hebben. De afwassing van de zonden en de vernieuwing van ons leven. Dan gaan we doen wat Paulus in Kol. 3 schrijft. In heel ons leven staat dan centraal de lof op en eer van God, Kol. 3:17. Dan willen we dankbaar medearbeiders zijn aan Gods grote werk. Zo is Christus steeds werkzaam onder zijn volk. Hij wil ook jou nieuwe krachten geven door het wonder van de herschepping. In het Latijn heet dat: re-creatie. Nou, dat is pas recreatie! Zo krijg je kracht door Hem om het nieuwe seizoen aan te kunnen vol goede moed. Hij geeft nieuwe krachten voor het werk in Gods dienst in het verbond. Kracht voor jouw cultuuropdracht als beeld van God. Als ambtsdrager.

Belang van trouwe kerk

In dit alles heeft de kerk van Christus een heel belang-rijke en centrale plaats. Want de cultuuropdracht kan alleen uitgevoerd worden vanuit de kerk. Alleen waar men trouw is aan God en zijn Woord kan echt gebouwd worden. Daar is de echte cultuur. In de kerk wordt de mens immers toegerust tot alle goed werk, 2 Tim. 3:17. Daar worden wij toegerust voor het werk in Gods schepping. Voor het échte cultuurwerk. Daarom is kerkreformatie ook reformatie en herstel van de cultuur. Overal waar wij de wereld ingaan in gehoorzaamheid aan Gods Woord, komen echte cultuurkrachten los. Want daar gaan we als Gods beeld trouw ons werk doen. Zo zullen wij dan ook onberispelijke en onbesproken kinderen van God zijn te midden van een ontaard en verkeerd geslacht, waaronder wij mogen én moeten schijnen als lichtende sterren in de wereld (Fil. 2:15).

Ja, in de kerk word je toegerust voor al het werk in Gods schepping en om trouwe lichtende sterren te zijn. De kerk is een vuurhaard die het hele leven onder de beloften en norm van God plaatst. In de trouwe kerk hoor je vanuit Gods Woord de beginselen voor jouw cultuurarbeid. In de kerk worden mensen door het Woord veranderd. Vernieuwd. Wedergeboren. De kerk baart als moeder der gelovigen nieuwe mensen naar Gods beeld voor het uitvoeren van de cultuuropdracht. Daarom is de trouwe kerk - waar de zonde niet getolereerd wordt - zo belangrijk voor het werk in Gods schepping. Voor het cultuurwerk.

Na de zondeval roept God ons in en door Christus weer tot het ambt. We zijn door Gods genade in Christus weer beeld van God. Zondag 12 laat zien dat we als christenen onze roeping weer mogen en moeten uitvoeren:

1. als profeten steeds naar Gods Woord grijpen en alles vanuit het Woord zien.

2. Als priesters moeten we ons niet uitleven in de natuur en cultuur. Niet bezig zijn met de schepping als doel in zichzelf, maar in al het werk in Gods wereld bezig zijn tot lof en eer van de Vader. Ons hele leven wijden tot dienst aan de God.

3. Als koningen niet voor ons eigen plezier en koninkrijkje leven. Maar ons leven mag zijn doel vinden in de eer van Hem die ons geschapen heeft.

Voor deze roeping als Gods beeld geeft Hij door zijn Geest de bekwaamheid en de krachten. Ga je daar concreet voor bidden? En je God en Vader loven en dienen in je hele leven - ook in het nieuwe seizoen?

Literatuur

- J.G. Feenstra, Leer en leven, pag. 122-126, 196-199, 218-221

- F.F. Venema, Wat is een christen nodig te geloven?, pag. 60-63, 76-79, 218-220

- P. van Gurp, K. Schilder: Christus en cultuur (Woord en Wereld no. 15)

- K. Schilder, Christus en cultuur

Besprekingspunten