Kerkdag 2014: Ga je mee?

Ga je mee? Gaat u mee? Ja, ik meen het. Ga je mee? Nou, pak dan je spullen. Bereid je goed voor op de lange reis. Maar, waar gaan we dan heen? Wat is er te doen? Dat kan ik jullie vertellen. We zijn op weg naar een bruiloft. Nee, niet zomaar een bruiloft. Nee, het Bruiloftsfeest. En dat is niet zomaar een feest. Een feest van één dag, zoals we dat meestal in Nederland doen. Het is ook geen feest, dat zeven dagen duurt, zoals we dat kunnen lezen bij de bruiloft te Kana. Nee, dit feest duurt eeuwig. Altijd. Het zal nooit meer stoppen. Nou wat treuzel je nog. Pak je spullen. Je wilt toch geen dwaze maagd zijn, die straks geen olie meer heeft?

En zo gaan we op weg. Ja, het is een lange reis, maar het doel, het levensdoel is duidelijk. Straks mag het feest zijn en wij mogen dat feest vieren. En zo zijn we met elkaar als kerk op weg naar dat feest. De pasgeboren babys, de jongens en de meisjes in de kerk, de jongeren (OK, pubers, zo jullie willen), de jongvolwassenen, de volwassenen en de ouderen. Allemaal mogen we (als kinderen, als ouders, als gemeenteleden en als kerkenraad) elkaar helpen en ondersteunen om bij de bruiloftszaal te komen. En dat gelukkig niet alleen. De Here God heeft Zijn Geest gegeven om ons daarbij te helpen. Om van Hem te houden en te leven zoals Hij dat wil. Zoals hij dat bedoeld heeft in het paradijs. Toen Hij ons schiep wilde Hij, dat we Zijn beelddragers zouden worden. Dat betekent dat we als koningen over de aarde moeten regeren. Dat we daar fijn en op een goede manier gebruik van zouden maken. Dat we onze gaven moeten inzetten om de dagelijkse taken te volbrengen, die de Here ons geeft. De een op zijn werk, de andere thuis, een ander weer op school en de volgende in het bejaardentehuis. Maar juist door die dingen te doen, zijn we op weg naar het Bruiloftsfeest. En dat terwijl wij door de zonden helemaal niet meer naar de bruiloft konden gaan. Nee we waren ten dode opgeschreven. En toen gebeurde dat wonderlijke. De Here God stuurde Zijn eigen Zoon naar de aarde om de weg naar de feestzaal weer te openen, door voor onze zonden te sterven en ons als kinderen weer aan de Vader terug te geven. Dat is toch fantastisch! Ga je nog steeds mee?

Nou, ik hoor u, jou al zeggen: als het zo gemakkelijk is, dan ga ik wel mee. Maar, broeders en zuster, jongens en meisjes, zo makkelijk is het niet. De Here Jezus heeft dat ook niet gezegd of beloofd. Wel heeft Hij beloofd dat we op het Bruiloftsfeest zullen aankomen. Daar zorgt Hij voor, en de Vader die Almachtig is, en de Heilige Geest die in onze harten woont.

En waarom zei de Here Jezus, dat het niet gemakkelijk zou worden onderweg? Om ons te waarschuwen en ons voor te bereiden. Want de Here Jezus weet als geen ander dat er een tegenstander is. Namelijk de duivel. En die wil helemaal niet dat we in de feestzaal aankomen. Nee, wij moeten in het graf komen. De duivel is druk bezig om de weg die wij moeten gaan, zo moeilijk mogelijk te maken. Hij wil dat onze olie opraakt, hij wil dat wij met vuile kleren de zaal binnengaan, hij wil dat we voor een gesloten deur komen, hij wil dat we verdwalen op de brede weg. Denk daar maar eens goed over na. Zie je binnen welke krachtenvelden je leven zich afspeelt? Aan de ene kant de Here Jezus, aan de andere kant zijn grote tegenstander, de satan. Maar gelukkig staan we niet in het midden en moeten we zelf maar een keus zien te maken. Nee, de Here Jezus heeft ons op Golgotha losgekocht en we mogen nu als Gods kinderen verdergaan.

Onderweg hebben we wel hulp nodig. Uit onszelf kunnen we het einddoel niet bereiken. De lauwerkrans niet ontvangen. En daarom heeft de Here God ons Zijn Woord, Zijn Geest en ons aan elkáár gegeven. Over dat laatste moet je niet te klein denken. Heel de Bijbel laat zien dat God juist wil, dat we met elkaar omgaan, met elkaar Hem dienen, elkaar helpen in materiële zaken en in geestelijke zaken. Je ziet dat de Here in het OT zich een volk verkiest, die als gemeenschap Hem mag dienen en in het NT zie je dat de Here die gemeenschap vorm geeft in de kerk. Juist in de kerk mag je als kinderen van de Here samen zijn. En dan zie je ook hoe mooi het beeld is dat juist de kerk, de bruid van Christus wordt genoemd. Wij zijn dus op weg naar de bruiloft, maar zonder de kerk, de bruid, kan de bruiloft niet beginnen! De kerk moet vol worden, af worden. En dan zal het feest beginnen.

U/jij snapt nu ook veel beter dat de duivel juist alles in het werk stelt om de kerk aan te vallen. Hij valt haar aan van buiten af (denk maar aan de vele vervolgingen van christenen) en hij valt haar aan van binnenuit. Dat doet hij, door twijfel te zaaien over de betrouwbaarheid van de Bijbel. Ja, is dat eigenlijk allemaal wel waar wat er in Genesis staat over de schepping? En denk je nu echt dat Jona in de vis heeft gezeten? We moeten de Bijbel anders lezen, of op een andere, menselijke, (lees duivelse) manier interpreteren. Maar ook wil de duivel de gemeenschap in de kerk verbreken. Door broeders en zusters tegen elkaar op te zetten, door hen ruzie met elkaar te laten maken. Ook zie je dat hij wil dat we allemaal individualiseren (dat is dat we alleen onszelf belangrijk vinden); dat we zelf wel uitmaken wat we geloven en wat we doen. En ook zie je het in het omver gooien van gezagsverhoudingen tussen ouders en kind, maar ook van gemeentelid t.o.v. kerkenraad en in de man-vrouw-discussie die breed wordt gevoerd. Het zijn allemaal werken van de satan om de eenheid in de gemeente te verbreken, om ons los te weken van de dienst aan de Here. En je ziet dat dit niet alleen in de kerk gebeurt, maar ook juist in de gezinnen. Ook hier vindt individualisering en ontwrichting van verhoudingen plaats. Juist de plek waar God wil dat het geloof geplant wordt, probeert de duivel de boel in de war te sturen. Denk daar niet te gering over. Dat zijn gevaarlijke krachten die in ons gezin plaatsvinden.

Het gezin is een gave van God. Je ziet die belangrijke plaats van het gezin al direct aan het begin van de Bijbel. De Here geeft Eva aan Adam om samen een gezin te zijn; om kinderen op te voeden die God ook mogen dienen in het ontwikkelen van de aarde. Ook verder in het OT lezen we over het belang van het gezin, over de belangrijke taak die ouders hebben in de geloofsontwikkeling van hun kinderen. Om toe te werken tot de kerk vol zal zijn en de bruiloft kan beginnen. Ja, dat was toen al het plan. Want de ouders moeten over God vertellen, over Zijn grote werken in de schepping, over het verlossingswerk van Christus. Denk maar aan de gedenkstenen in Israël bij de Jordaan en op andere plaatsen. Allemaal bedoeld om het gezin te helpen in de geloofsopvoeding.

Maar de duivel zal juist in het gezin de bouwstenen van een geloofsopvoeding door elkaar proberen te sturen. En daarvoor gebruikt hij vandaag de dag onder andere de moderne media, het hectisch leven, de geïndividualiseerde samenleving. Maar hoe kan je je daar dan tegen wapenen? Hoe je gezinsleven zo vorm geven dat de geloofsopvoeding een centrale plek inneemt, of liever, zodat het het hele gezinsleven beheerst?

De vier R-ren

In de opvoeding wordt vaak het schema van de drie R-ren aangehouden. Deze staan voor rust, reinheid en regelmaat. Zelf zou ik willen zeggen, laten wij de vier R-ren aanhouden in onze geloofsopvoeding.

Over de eerste R, rust, wordt aangegeven in de opvoedkunde dat er tijd moet zijn om lichamelijk en geestelijk uit te rusten. Je lichaam heeft dat nodig en je geest ook. Zeker in de hectiek van vandaag is dat belangrijk. Ja, het is niet voor niks dat wij ook daarom een sabbatsgebod hebben ontvangen van de Here. Hij weet wat goed voor ons is.

Voor de thuissituatie kunt u dan denken aan rust in huis. Probeer rust in het gezinsleven in te bouwen en probeer de prikkels van de wereld buiten de deur te houden door matig te zijn met tv, radio en computergebruik. Geef ook zelf als ouders het goede voorbeeld door bijvoorbeeld niet zelf de hele dag op de smartphone of de tablet te zitten. Onderschat niet hoe groot de invloed is van je eigen houding en gebruik van sociale media op je kinderen. Als u regelmatig op Facebook en Whatsapp zit, hoe kunt u dan uw kinderen zeggen dat ze dat niet moeten doen? Als u bij elk binnengekomen bericht direct gaat kijken, dan zullen de kinderen dat heel gewoon vinden. Wees daarin juist heel kritisch naar uzelf.

Met reinheid werd vroeger gewezen op een goede hygiëne. Goed en gezond eten en een goede verzorging van het lichaam. Wij kunnen ook denken aan rein leven, zoals de Bijbel ons dat leert. Een internetfilter en het gebruik van de uit-knop op de t.v. dragen bij om wereldse onreinheid buiten de deur te houden.

Over regelmaat wordt gezegd dat kinderen welvaren als ze vaste patronen krijgen aangeboden en dat ze gebaat zijn bij duidelijke regels. Vreemd is dat niet. Onze God is ook een God van orde en Hij geeft ook in zijn Woord veel vaste bepalingen, die in een bepaalde regelmaat terugkeren. Regelmaat is een zeer belangrijk houvast in de opvoeding van kinderen. Zowel dus voor ouders, alsook voor de kinderen. Probeer daarom zoveel als mogelijk vaste patronen in het gezinleven aan te brengen. Juist omdat we ook weten dat de duivel dankbaar gebruikmaakt van chaos in het gezinsleven. Praktisch zou je kunnen denken om op vaste momenten te eten en te drinken en daar het vaste ritueel bij te gebruiken, zoals bij de maaltijd eerst beginnen met gebed en afsluiten met Bijbellezen en gebed. Het effect van elke keer weer Bijbellezen is enorm groot. Kinderen raken van het begin af aan al vertrouwd met de Bijbel. Pas je Bijbelkeuze ook aan op de leeftijd van de kinderen. Gebruik de kinderbijbel en lees hem steeds weer opnieuw en opnieuw en opnieuw. Het is zo belangrijk dat de kinderen de Bijbelverhalen uit hun hoofd kennen, want daar wordt de geloofsleer later op voortgebouwd.

Het gezamenlijk eten vormt dan ook een belangrijke rol in het gezinsleven. Neem hier de tijd voor, ga niet voor de tv zitten, geen mobiel aan tafel, maar laat iedereen vertellen wat hij of zij die dag heeft meegemaakt of heeft gedaan. Op die manier ben je er ook voor elkaar.

Bid ook steeds bij het eten en laat ook de kinderen om beurten bidden. Dat kan het Onze Vader zijn, maar ook een eigen gebed. Geef de bouwstenen voor een gebed. Het is belangrijk dat de kinderen ook zelf leren bidden, ook in het publiek, omdat ze dat later ook moeten op vereniging en dergelijke.

Ook het actief stimuleren van het gebruik van een dagboekje voor het slapen gaan wil ik graag van harte aanbevelen. Het is alleen vaak lastig om goede boekjes te vinden. Wissel daarom ook ervaringen uit met andere ouders en lees zelf ook eens het boekje door voordat je het aan je kind geeft.

Belangrijk is ook om samen over het geloof te spreken. Dat gesprek kan soms bewust worden opgezocht, maar je hebt soms ook de mooiste gesprekken in spontane situaties. Grijp ook situaties die je meemaakt of op het journaal ziet of in de krant leest, aan, om daarover door te spreken. De huidige gebeurtenissen in de wereld geven voldoende aanleiding om over Gods doel met deze wereld te praten. Over vervolgingen van christenen, over de eindtijd, over schalen die over de aarde als oordelen worden uitgegoten. En weet u / weet jij wat nu zo mooi is in al die hectiek? Dat we belijden dat de Here Jezus zìt aan de rechterhand van de Vader. Hij staat niet, langs de zijlijn met zijn armen te zwaaien, maar de Here Jezus zit en regeert in alle rust met Zijn majesteitelijke macht over deze gejaagde wereld. Hij heeft alles in Zijn hand en dat mag ons ook rust geven, ook in de opvoeding van onze kinderen.

De vierde R

We hebben nu de drie R-ren van rust, reinheid en regelmaat gehad. Maar wat is die vierde R dan?

Ik heb daar het woordje roemen voor ingevuld en ik wil ermee zeggen dat we het roemen en eren van onze God in de gezinnen een belangrijke plaats moeten geven. God heeft ons ook met dat doel geschapen, dat we hem eren. En dat mogen we door onze gewone dagelijkse taken doen die de Here ons geeft, maar ook in het bijzonder door uit Zijn Woord te lezen en daar met elkaar over door te spreken. Door tot Hem te bidden en lofliederen te zingen. Psalm van de week of de Bijbelschoolpsalm en ga zo maar door. Misschien dat wij als ouders ook al snel het roemen vergeten door alle hectiek in het gezin, maar daarom blijft dit wel zeer belangrijk en is het goed om ook hier rust voor te maken en regelmaat in deze dienst aan de Here aan te brengen in het gezinsleven.

Samen op weg

Als we kijken naar de geloofsopvoeding, dan zien we vier groepen die van belang zijn om apart te bekijken. In de inleiding noemde ik dat we samen op weg zijn. Als kinderen, ouders, gemeente, maar ook als ambtsdragers. Daar willen we nu concreet naar kijken in relatie tot het gebruik van moderne media en de smartphone. Ga je nog steeds mee? Of wordt het nu te spannend?

Ouders

Het gebruik van de mobiele telefoon onder jongeren valt niet meer weg te denken of te verbieden. Op veel middelbare scholen wordt het bezit als vanzelfsprekend beschouwd. Het biedt ook veel mogelijkheden, zoals het bekijken van het rooster van die dag, de cijferlijst die online in te zien is, berichten die onderling worden gestuurd om af te stemmen hoe laat je samen vertrekt naar school, of om nog even na te vragen wat je ook al weer moest leren voor aardrijkskunde. Ook op school heb je lessen waarin je op je mobiel even wat moet opzoeken. Je kunt natuurlijk zeggen dat dat allemaal fout is en dat we het moeten verbieden, maar veel van deze communicatie hadden wij vroeger ook, alleen dan in een andere vorm. Wij belden via een telefoonpiramide dat we een uurtje later op school mochten komen, of belden met een vriendinnetje om te vragen wat je ook al weer moest leren. In die zin is het gebruik van de mobiele telefoon niet verkeerd. De kunst is om de kinderen te leren er op een goede manier mee om te gaan. En dat is lastig.

De aantrekkingskracht is zo enorm groot. Neem bijvoorbeeld de spelletjes die je kunt spelen op een mobiel. Ja, die zien er echt heel mooi uit en zijn erg verslavend. Zeker de online community spelletjes, waarbij jezelf een kasteel of stad hebt en deelneemt in een verbond. Je moet dan je stad of kasteel verder uitbouwen en ondertussen grondstoffen verzamelen of veroveren. Tactiek is vereist om verder te komen in het spel. (Dat stimuleert dan wel weer om tactisch te denken.) Vroeger kon je dat soort spelletjes ook op je pc spelen of zelfs op het vertrouwde spelbord, zoals bijvoorbeeld Risk of Monopoly. Het verschil zit hem nu dat je meestal speelt met onbekenden en dat het spel 24 uur per dag doorgaat. Je moet dus altijd weer kijken of het goed gaat met je kasteel of dat je stad niet wordt aangevallen. Speel je een paar dagen niet dan word je uit het verbond gezet of is alles vernietigd. Je moet dus wel steeds even kijken en weer reageren op een vraag van een medespeler. Ook speelt hier mee dat jongeren graag in een groep erbij willen horen.

Het grote nadeel en gevaar is dat je steeds verder wordt meegezogen in het spel en er eigenlijk geen weg terug is, dan er helemaal mee te stoppen. Het slurpt al je aandacht op, omdat je ook geen pauze kunt nemen. Als ouder en zeker ook als jeugd zal je daar zeer scherp op moeten zijn en je moeten afvragen hoe ver je hierin meegaat.

Hetzelfde valt bijvoorbeeld te zeggen over de Whatsapp of Facebook op je mobiel. Natuurlijk worden er allemaal berichtjes verzonden, maar vroeger schreef je ook briefjes tussen de lessen door en smokkelde je die naar je vriendinnen. De vorm is nu anders en ook massaler. Jouw bericht gaat direct rond en kan zonder moeite naar iedereen worden doorgestuurd. Wees daarom ook daarin terughoudend en wees zorgvuldig in wat je schrijft en hoe. Moeten 400 vage Facebook vrienden allerlei privézaken van jou weten?

Er wordt veel gepest via de mobiele telefoon en je doet er zomaar aan mee. Als ouders is het daarom best goed om zo nu en dan eens mee te lezen wat er geschreven wordt en ook in het algemeen te vragen waar ze over appen.

Duidelijkheid over wat wel en niet mag op een mobiel, dat moet je voordat het kind zijn mobiel krijgt, goed afspreken en het kan zelfs handig zijn om het op papier te zetten. Wij hebben dat bijvoorbeeld gedaan door een contract op te stellen. Hierin staat bijvoorbeeld dat het mobieltje bij huiswerk maken, tijdens het eten en vooral 's nachts beneden op de kast moet liggen. Je staat er verbaasd over hoeveel kinderen wel hun mobiel (mogen) meenemen en er 's nacht nog erg druk mee bezig zijn. Dat gaat ten koste van erg veel. Bescherm daarom uw kind. Zet daarom ook geen tv, computer of spelcomputer op de slaapkamer. Laat die maar in de woonkamer gebruikt worden, zodat enige sociale controle mogelijk is.

Wat we ook hebben afgesproken in het contract is dat ons kind melding moet maken als hij of zij zelf gepest wordt of dat via de Whatsapp ziet gebeuren. Ook mag hij het zelf niet doen en geen fotos van het gezin doorsturen naar vrienden. Je weet nooit wat er met een foto van je zusje kan gebeuren en er gebeuren echt genoeg rare dingen. Ik weet het, het klinkt oubollig, zelfs van mij, maar er kan genoeg fout gaan.

Ook over het gebruik van de smartphone of tablet op zondag valt best door te spreken en er afspraken over te maken.

Probeer ook de tijd die kinderen op hun mobiel of op de computer zitten af te grenzen en stel een maximum tijd. Ik verbaas me erover dat er genoeg kinderen zijn, die hele zaterdagen uren achter elkaar computerspelletjes spelen en vaak ook nog op zondag. Alsof er niks anders te doen is. Wat dat andere dan moet zijn is ook erg lastig. Anderzijds, als ouders moet je ook zelf investeren. Hoeveel tijd maak je voor je kind/kinderen? Heb je echt belangstelling voor hem/haar als ze uit school komt of wat vertelt? Ga samen iets doen. Bied een alternatief voor het mobiel; een spel, wandeling, concert of wat dan ook maar, wat past. Kerkdag bijvoorbeeld.

Toon ook belangstelling voor wat je kind op zijn/haar mobiel doet. Vraag welke dingen ze erop doen en welke berichten ze sturen. Lees eens een stukje mee. Speel een keer een spel mee. Juist omdat het mobiel deel uitmaakt van hun leefwereld is het goed om je erin te verdiepen. Laat je zoon of dochter maar uitleggen wat ze doen en vraag ook eens door waarom. Wat er nou echt leuk aan is? Waar draagt het aan bij?

Belangrijk voor de ouders is om vooral met elkaar ervaringen te delen en er samen over door te praten. Ouders kunnen zich soms hopeloos alleen voelen in deze situaties. Maar vaak merk je dat jouw vragen en zorgen niet alleen die van jou zijn. Andere ouders worstelen net zo goed met maximale computertijd, gebruik van de mobiel en dergelijke. Het uitwisselen van ervaringen kan erg nuttig en verfrissend zijn. Jammer, voor jullie pubers, nu worden jullie vrijheden nog meer ingeperkt.

Ondersteuning door gemeenteleden

Het is mooi en fijn als we als gemeenteleden ook om de ouders gaan staan in deze opvoedingsvraagstukken. Wat ik echter merk en zie is dat er veel schroom is om over deze zaken te praten. Misschien komt dat ook door de wijze waarop we met elkaar praten. Nee, joh, dat doe je helemaal verkeerd. Je moet dat gewoon verbieden. Nee, vroeger hadden we ook geen mobiel, dus de jeugd kan best zonder. Je moet gewoon strenger zijn als ouder.

Ja, sorry, maar zo helpen we elkaar echt niet. Niet met zulke oneliners of boude uitspraken. Ga eerst eens luisteren, toon belangstelling. Vraag eens door, vraag hoe de ouders daar zelf mee bezig zijn en waar ze mee worstelen. Misschien is meeleven wel belangrijker dan ongevraagd adviezen geven; hoe goed en gereformeerd ook bedoeld.

Ik gaf zonet al aan wat gemeenteleden kunnen doen richting de ouders. Dat is belangrijk, maar het mag ook breder. Spreek als ouderen ook met de jeugd. Na kerktijd of nodig ze ook gewoon uit. Voor jongeren kan het een drempel zijn om zomaar bij de ouderen langs te gaan en misschien voor u om ze uit te nodigen. Die koudwatervrees is best wel te begrijpen, maar meestal pakt zon bezoek heel fijn uit en worden jongeren gesterkt door het vaste geloofsvertrouwen dat ouderen op hun manier zo mooi laten zien. Omgekeerd weten de ouderen ook hoe de jeugd denkt en leeft en vormt dat ook weer een mooie basis om in het gebed te bidden voor de jeugd. Samen moeten we de strijd aan met de tegenstander en juist door het gebed kunnen we de strijd aan de Here voorleggen. Zo kunnen we samen op weg. Gaan jullie nog steeds mee?

Ondersteuning door kerkenraadsleden

Ook voor de ambtsdragers is een taak weggelegd. Spreek met de ouders door over de opvoeding van de kinderen. Waar lopen ze tegenaan? Hoe pakken ze dingen aan? Waar kunnen ze ondersteuning gebruiken? Het lijkt mij dat dit een vast onderdeel binnen het huisbezoek mag vormen. Let ook hierop, dat je niet met oneliner uit de Bijbel zegt dat iets wel mag of niet mag. Vraag door, waarom men bepaalde keuzes maakt en of het misschien ook op een andere manier kan?

Praat ook niet alleen óver de jeugd, maar ook met hen. Via de catechisatie spreek je ook over het doel van je leven en hoe je de Here daarin mag dienen, ook met de moderne media die je ter beschikking staan. Het is zelfs een optie om de Whatsapp te gebruiken om vooraf al een onderwerp in de week te leggen bij de jongeren om erover na te denken. Dan kun je dat tijdens de catechisatie uitdiepen.

De jongeren

Nou mooi, dat hebben we dan weer gehad. Iedereen weet weer wat we moeten doen.

Maar jullie jongeren, hoe kijken jullie hier nou allemaal tegenaan? Hebben jullie nu al het idee dat thuis de duimschroeven flink zullen worden aangedraaid? Met dank aan mijn lezing! Niet helemaal ondenkbaar, dat je dat misschien denkt. Maar denk dan aan waar ik de lezing mee begon. Aan de grote strijd die gaande is. Wij zijn op weg naar het bruiloftsfeest, maar onze tegenstander werpt alles in de strijd om onze aankomst te verhinderen. En dan zien jullie hopelijk de liefde van je ouders, de gemeente en de kerkenraad die jullie willen helpen om op het bruiloftsfeest te komen. We doen dat door de Geest verbonden met elkaar, als gemeenschap, als kerk, als bruid. En jullie, jongeren, horen daar voor de volle 100% bij. En daarom willen we jullie ook beschermen voor de wereldse aantrekkingskracht. Laat je daarom ook beschermen! Het is een liefdesschild, ook al gaat het vaak dwars tegen je eigen gevoel in. Maar de offers van nu zijn het waard. Nu kan je slechts koning zijn van je virtuele kasteel, maar straks mag je als koning over de hele aarde heersen. Nu heb je slechts 400 vage vrienden op Facebook, maar straks miljoenen echte vrienden.

Ga jij mee?

Gaat u mee?