Help! Nicholas is gebrainwashed! En jij?

Probeer eens 5 minuten dit artikel te lezen. Lukt het je gemakkelijk of heb je er moeite mee? Dwalen je gedachten af naar facebook, twitter of je mail? Even gauw checken, het duurt maar een paar seconden. Kun jij je aandacht er goed bij houden wanneer je een stuk uit de Bijbel leest? Of word je snel afgeleid? En hoe lees jij de Bijbel; vluchtig en snel? Grote kans dat je gehersenspoeld bent doordat je veel op internet zit. Wat houdt dat gehersenspoeld zijn nu precies in? En wat gebeurt er allemaal met je hersenen? En heeft het invloed op de manier hoe jij de Bijbel leest?

Internet

Berichtje hier, berichtje daar, oh snel mijn huiswerk even tussendoor. Proefwerk leren en Oh daar gaat mijn telefoon. Bliep bliep, wie zou dat zijn? Even checken hoor. Ik verwacht ook nog een mailtje. Kijken of mijn vriend(in) al gemaild heeft. Waar was ik ook al weer met mijn huiswerk? Oh ja, daar, en nu nog even snel Bijbellezen. Herken je dit bij jezelf? De vluchtigheid bij de dingen die je doet? Nicholas Carr herkende dit wel. Nicholas is een Amerikaanse schrijver, die schrijft over technologie, cultuur en economie. In zijn boek Het ondiepe, hoe onze hersenen omgaan met internet benadrukt hij de constante sociale druk om steeds online te zijn.

Ben jij veel online? Zoek jij veel informatie op via internet? Voor school bijvoorbeeld of voor vereniging? Maak je veel gebruik van je smartphone, mobieltje, iPhone en andere media waarop je internetbereik hebt?

Nicholas was een echte computerfreak. Hij zat tot diep in de nacht op internet en kreeg steeds meer moeite om zich te concentreren op lange stukken tekst. Bij het lezen van een boek bijvoorbeeld. Dat had hij vroeger niet. Hij kwam erachter dat internet zijn hersenen veranderd had.

Een grote bibliotheek, maar dan online

Misschien scroll je wel uren per dag het internet af. Op zoek naar nieuwe informatie. Alles is binnen handbereik. Zie internet maar als een groot informatiecentrum. Vergelijk het maar met een bibliotheek, maar dan online. Je kunt heel snel informatie opzoeken. Je hoeft niet meer uren in een gewone bibliotheek door te brengen, zoals vroeger. Typ maar iets in op Google. Zie je hoeveel links het heeft gevonden? Google vindt altijd wel links naar paginas waarop je informatie kunt vinden over jouw onderwerp. Voor algemene informatie is internet ook heel handig. Wanneer was de Tweede Wereldoorlog? Hoeveel Joden stierven er? Feiten en cijfers kun je hier gemakkelijk opzoeken. We hebben geen boeken meer nodig, denk je misschien. Ook kun je via internet snel contacten leggen met mensen. Hé, ik voeg je wel even toe op Facebook, oké?. Zie je hoe snel dat gaat? Via de ene link kom je weer op een andere website terecht. Soms ben je uren aan het doorlinken zonder dat je het zelf doorhebt. Je weet dan soms niet eens meer waar je mee bezig was. Het kan zelfs zo ver gaan dat je niet meer kunt stoppen. Dan kan internet een verslaving worden. Deze verslaving houdt dan in dat je altijd online en overal actief wilt zijn. Je wilt geen nieuwtje missen. En als je iets mist of te laat weet, dan vind je dat heel erg vervelend.

Wat gebeurt er eigenlijk met jouw hersenen?

Wanneer je veel op internet zit, kun je moeite krijgen om je te concentreren op één ding. Hoe dat kan? Doordat er veranderingen in je hersenen zijn aangebracht. In het boek beschrijft Nicholas uitgebreid wat er met je hersenen gebeurt. De belangrijkste gevolgen hebben we er voor je uitgehaald. Door het vele internetgebruik zijn je hersenen constant actief. Er komt steeds weer nieuwe informatie bij. Soms wordt het zoveel dat je niet alles tot in detail meer gaat lezen. Je gaat scrollen en op zoek naar kernwoorden. Vanaf dat moment ga je de teksten niet helemaal meer doorlezen, maar heel vluchtig en oppervlakkig en check je ze op relevantie. Nicholas merkte deze vluchtigheid bij zichzelf op en zei daarvan dat zijn geest wilde rondspringen; een stukje lezen, dan e-mail checken, dan even weer naar het nieuws kijken en dan weer een stuk lezen over een ander onderwerp. Twitter en Facebook zijn volgens hem de meest verleidelijke sociale media. Ze voeden je voortdurend met kleine stukjes informatie. Als je veel op internet zit, maken je hersenen nieuwe verbindingen, terwijl oude gebruikte verbindingen afsterven. Deze oude verbindingen gebruiken we veel bij het lezen van een boek of bij het lezen van je Bijbel bijvoorbeeld. Nicholas noemt dit met een moeilijk woord contemplatief of solidair denken. Het houdt in dat je diep nadenkt over dat wat je leest. Je laat het op je inwerken. Je analyseert de informatie en verwerkt deze via je hersenen. Je bereikt een dieper niveau met het lezen, waarin je informatie omzet in kennis en wijsheid.

Wat zijn de gevolgen voor jouw hersenen?

Snel informatie opzoeken noemt Nicholas efficiënt en productief. Toch is hij angstig, want het gaat uiteindelijk ten koste van je vermogen om dieper na te denken. Vanuit je korte-termijn-geheugen sla je informatie op naar je lange-termijn-geheugen. Hoe scherper je aandacht, hoe beter je dingen later kunt terugvertellen. Ook maken je hersenen connecties met informatie die je al eerder in je hersenen hebt opgenomen. Zo kunnen je hersenen verbindingen leggen met alle informatie. Bijzonder hè?

Doe jij ook aan multitasking? Weet je wat dat is? Dat houdt in dat je meerdere dingen tegelijk aan het doen bent. Het lijkt productief, maar toch is dit niet zo. Hoe meer dingen je tegelijk doet, hoe meer informatie je mist of verkeerd interpreteert, zegt Nicholas. Daarnaast is het zo dat hoe meer informatie je in je geheugen hebt, hoe gemakkelijker het is om nieuwe dingen bij te leren. Onze hersenen hebben een kader nodig. Anders zien we alleen maar losse brokjes aan informatie. Hersenen raken erop ingesteld dat je informatie op een manier gaat verwerken zoals het internet ze verspreidt, namelijk op een snelle bewegende manier. Je brein verandert in een flitsende knobbel die overuren maakt, omdat hij voortdurend (zinloze) informatie moet opslaan. Daarnaast creëert het internet een verlangen naar steeds meer nieuwe informatie. Een gevolg is dat het aantrekkelijk wordt om bij te blijven met wat er om je heen gebeurt. Er is geen bewijs dat het vele internetgebruik je hersenen schaadt. Volgens Nicholas treedt er wel een verandering op. Hij zegt dat dit ook niet meteen weggaat als je de computer uitzet. Je hersenen blijven namelijk hevig op zoek naar nieuwe informatie. Je kunt het dus niet meteen stoppen.

Aanval van de duivel?

Internet doet dus best wel veel met onze hersenen.

Dr. Steef Post beschrijft in het Reformatorisch Dagblad (28 augustus 2012) wat wij van deze media zullen denken als christenen. Hierin benoemt hij vijf gevolgen van de digitalisering. Drie hiervan willen we wat uitgebreider behandelen in dit artikel.

Als eerste gevolg zegt hij dat o.a. het internet onze oppervlakkigheid bevordert. Op het internet worden we constant getrokken door banners, links en pop-ups en dat vraagt voortdurend om keuzes te maken tussen wat we wel en wat we niet aanklikken.

Als tweede consequentie zegt hij dat de èchte waarheid steeds meer achterwege wordt gelaten. Wat op het internet gepresenteerd wordt als waarheid is vaak wat de meerderheid als waarheid ziet. Denk maar aan wikipedia: iedereen kan wat aanpassen, maar wie bepaalt wat klopt en wat niet klopt? Dat is vaak afhankelijk van wie het er te zeggen heeft, of wat de meerderheid ervan vindt. Denk ook maar eens aan alle informatie die op internet te vinden is over het geloof of over een bepaalde uitleg van een Bijbelstuk. Hoeveel is er niet geschreven en uitgelegd door allerlei christelijke mensen? Je kunt gaan twijfelen over dat wat je geleerd hebt, of dat wel juist is.

Als derde belangrijk gevolg noemt dr. Post dat door de digitalisering het gevoel voor autoriteit, het gezag, afneemt. Daardoor geloven veel mensen niet meer in één waarheid. En willen vaak al helemaal niet meer geloven dat er één Goddelijke waarheid in de Bijbel staat (postmodernisme).

Heeft het invloed op mijn Bijbellezen?

Als Nicholas gelijk heeft, dan doet het internet veel met onze hersenen. Als je God wilt leren kennen zoals Hij is, dan is het belangrijk dat je de Bijbel goed leest. Daardoor leer je steeds beter wat Vader voor je heeft gedaan en hoe je voor Hem mag leven. Dat vraagt inzet, inspanning en aandachtig lezen. Het Woord moet bewaard worden, maar het moet ook overlegd en overdacht worden. Door het snelle internet kan je brein uitgehold worden en ga je informatie op een snelle en vluchtige manier verwerken. De Bijbel leert ons juist te mediteren, dat is: een diepe concentratie te hebben om te lezen en te herlezen wat je hebt gelezen en dit goed op je in te laten werken. Bijbellezen is een leerproces en de Here wil graag dat jij in alle rust en kalmte naar Hem luistert. Dit kun je niet à la minute en niet met één druk op de knop, zoals het gebruik van internet jou leert. Ook is het beter voor je om goede aandacht te hebben, zodat je er later veel profijt van zult hebben. Wanneer je moet uitleggen wat je gelooft, dan weet je bijvoorbeeld beter wat er in de Bijbel staat of wie de Here is. Vandaag groeien we op met het idee the medium is the message; het medium is dé manier om kennis over te brengen. Veel dingen gaan via sociale media. Hierdoor is er kans dat de kennisoverdracht via ouders, ambtsdragers en boeken afneemt, terwijl dit juist zo belangrijk is. Ook kan de prediking en catechisatie lijden onder deze vorm van kennisoverdracht. Misschien denk je zelf wel: het is uit de tijd en ouderwets. Romeinen 10:17 zegt daarentegen:

Zo is dan het geloof uit het horen en het horen door het woord van Christus.

Ondanks al die moderne media zegt de Here zelf dat wij moeten blijven lezen en onze oren moeten en mogen openen voor wat Hij tot ons zegt. Elke keer als we Bijbel lezen, nemen we wat we gelezen hebben in ons op. Hoe meer we lezen in de Bijbel, hoe meer we onthouden en hoe beter we bijvoorbeeld de verbanden gaan zien tussen het Oude Testament en het Nieuwe Testament. We leren steeds beter begrijpen wat het evangelie inhoudt en hoe wij de Here kunnen en moeten dienen. Al lezend leer je de Here steeds beter naar waarheid kennen. Je hersenen hebben hier ook energie voor nodig, maar moeten ook getraind worden om dit telkens weer op te pakken. Het vele gebruik van internet leert ons dit niet, het zorgt voor veel afleiding en kan je hart en hoofd aardig goed beheersen. Wanneer je vaak afleiding hebt door het internet, is het lastig om écht de diepgang van het evangelie te ervaren. Het is nodig dat we weten wat de Here ons te zeggen heeft in zijn Woord, zodat we ook weten welke kant we op moeten. Uit onszelf kunnen we dat niet, maar hier helpt de Heilige Geest ons mee, die in ons woont. Hier mag je dan ook altijd voor bidden of de Heilige Geest je hierbij wilt helpen.

Het is goed om bewust met internet om te gaan en voor jezelf te onderzoeken hoe jij hierin staat. God geeft alles tot zijn eer, ook je hersenen welke heel erg kostbaar zijn in zijn ogen. Hij wil dan ook dat je je hersenen verantwoord gebruikt om Hem beter te leren kennen en zo Hem te kunnen eren.