Engelen (4)

Weet je nog dat we het de vorige keer hadden over engelen in het Oude Testament? We leerden wat cherubs zijn en wat ze doen. Over de cherubs lazen we al direct aan het begin van het Oude Testament, namelijk in Genesis 3. Ook leerden we meer over engelen als boodschappers. Over hen lazen we verderop in Genesis, namelijk bij de geschiedenis van Jacob bij Bethel en de geschiedenis van Sodom en Gomorra. Ook deze keer zullen we het weer hebben over engelen in het Oude Testament. Je zult zien dat er nog veel meer te leren valt. Leer je mee?

Zonen Gods

We gaan verder bij het Bijbelboek Job. In dit Bijbelboek wordt er meerdere keren over engelen gesproken. Ze worden daar anders genoemd dan dat we tot nu toe gehoord hebben. In hoofdstuk 1 mogen we als het ware een blik werpen in de hemel. We lezen dan:

Op zekere dag nu kwamen de zonen Gods om zich voor de Here te stellen (Job 1 : 6).

De engelen worden hier zonen Gods genoemd. De benaming wordt niet alleen voor de engelen gebruikt. Denk maar eens aan het Bijbelgedeelte uit Genesis dat we al eerder bespraken (Engelen, nr. 1). De kinderen van God worden daar zonen Gods genoemd. Wat wil het zeggen dat de engelen hier ook zonen Gods genoemd worden? Zijn zij dan gelijk aan de mensen?

Nee, dat hebben we al gezien in een eerder artikel (Engelen, nr.2). De naam zonen Gods zegt deze keer niets over de taak van de engelen. De naam zegt iets over hun hoge positie. Ze zijn vlakbij de Here, voor Zijn aangezicht. Ze staan in een bijzondere relatie tot de Here, als dienstknechten van de Allerhoogste. Daarin hebben zij een stap voor op de gelovigen.

Als we Job 1 : 6 naast Job 2 : 1 en 1 Kon. 22 : 19 leggen, kunnen we nog iets leren over de engelen. Zij verschijnen voor God om zich voor Hem te stellen. De engelen krijgen dan een (nieuwe) opdracht of brengen verslag uit van de opdracht die zij uitgevoerd hebben. De satan, als gevallen engel, was daar eerst ook nog bij. Maar toen hij was overwonnen, is hij uit de hemel geworpen. Nu kan hij daar niet meer komen.

Je weet misschien wel dat de vrienden van Job naar hem toe kwamen. Ze hadden gehoord van al het leed dat Job was overkomen en wilden hem troosten en beklagen. De vrienden van Job praten met hem. Elifaz is de eerste die het woord neemt. Hij spreekt ook over de engelen, namelijk in hoofdstuk 4 : 18:

Zie, in zijn dienaren stelt Hij geen vertrouwen, en bij zijn engelen vindt Hij dwaling.

Later herhaalt hij dit nog eens in wat andere woorden (Job 15 : 15).

Is het waar wat Elifaz hier zegt? Er zijn veel verschillende meningen over de uitleg van dit gedeelte. Sommigen menen dat het hier gaat om de gevallen engelen. Anderen menen dat Elifaz hier slechts de engelen in hun beperktheid van schepsel-zijn stelt tegenover de volmaaktheid van de Heere. We kunnen hier niet uitgebreid ingaan op de verschillende verklaringen. We moeten echter wel concluderen dat wat Elifaz zegt, in strijd is met de rest van de Bijbel. Daar worden de engelen heilig genoemd. Ze luisteren naar en volvoeren Gods Woord. Elifaz verkondigt op dit punt dus een dwaling. De Here toornt daarover. Daarover lezen we in Job 42 : 7 waar de Here zegt:

want gij hebt niet recht van Mij gesproken zoals mijn knecht Job.

Vreest niet!

We hebben het al eerder gehad over de Engel des Heren. De Engel des Heren is de Here zelf. In het Oude Testament lezen we meerdere keren over een verschijning van de Engel des Heren. Bijvoorbeeld in de geschiedenis van Gideon. De Engel des Heren verschijnt aan Gideon en roept hem tot richter. Of in de geschiedenis van Simson. De Engel des Heren verschijnt aan Manoach en zijn vrouw (de vader en moeder van Simson). Zowel Gideon als Manoach en zijn vrouw hebben niet direct door dat zij met de Engel des Heren te maken hebben. Op het moment dat ze dit beseffen, schrikken ze enorm. Want wie zal God zien en leven? Deze schrikreactie zien we vaker. Niet alleen bij het verschijnen van de Engel des Heren, maar ook bij het verschijnen van gewone engelen. Denk maar eens aan de Paasmorgen.

Is het nodig dat de mens zo schrikt? Nee, want hoe vaak klinken daarna niet de woorden: ‘Vreest niet’! Of: ‘Vrede zij u’! De reacties van de mensen leren ons wel iets over de verschijning van engelen. Zij stralen van hemelse glorie. Een tekst waarin we dat duidelijk kunnen zien, is Richteren 13 : 6. De vrouw van Manoach zegt daar:

Een man Gods kwam bij mij, die er uitzag als een engel Gods, zeer vreselijk.

Zeer vreselijk, dat wil niet zeggen dat het een soort monster was om te zien. Nee, het wil zeggen dat het een eerbiedwekkende en verheven verschijning was.

Psalmen

In de Psalmen lezen en zingen we ook vaak over engelen. Denk maar eens aan Psalm 34 : 3:

Des Heren Engel schaart

zich als een grote legermacht

rondom hem die Gods wil betracht:

zo is hij welbewaard.

Of Psalm 89 : 3:

Uw macht bezingen, HEER, de engelen in koor.

Het loflied van uw trouw weerklinkt de hemel door.

Geen enkel schepsel, HEER, hoe hoog in ’t licht gezeten, hoe bovenaards in glans, kan met uw macht zich meten. Ja, Gij zijt zo geducht, dat al de hemelingen

in eerbied en ontzag uw grote troon omringen.

Zo zijn er nog meer voorbeelden te noemen. We lezen en zingen over engelen. Engelen die Gods grootheid en majesteit roemen, die Gods troon omringen, die Gods volk beschermen en nog veel meer. We gaan er op deze plaats niet verder op in. In de serie over engelen hebben we eerder al een aantal Psalmen aangehaald waar het bij de onderwerpen paste. Dat wil niet zeggen dat we uit de Psalmen niets aanvullends meer kunnen leren over engelen. Misschien kun je daarom de komende tijd extra opletten of er gezongen wordt over engelen. Misschien komen er dan wel vragen naar boven. Dan kun je de artikelen nog eens doorlezen of er thuis met elkaar over spreken. Een goede opstap om eens met elkaar over engelen door te praten.

Gabriël en Michaël

In het Bijbelboek Daniël worden twee engelen bij naam genoemd. Dat is opvallend, nietwaar? We hebben al wel gezien dat groepen engelen een naam hebben, bijvoorbeeld de cherubs. Maar dat er engelen bij naam worden genoemd, dat hebben we nog niet eerder gezien. De engelen Gabriël en Michaël zijn ook de enige engelen die bij naam worden genoemd in de Bijbel. We noemen deze engelen ook wel aartsengelen. Zij hebben een hoge plaats onder de engelen en hebben ook grote macht over de engelen. Dat leren we uit Judas 1 : 9, waar Michaël een aartsengel wordt genoemd.

De engelen Gabriël en Michaël worden maar een enkele keer genoemd in de Bijbel. Gabriël in vier verzen en Michaël in vijf verzen. Toch kunnen we uit deze verzen veel leren. Lees maar eens mee.

Gabriël wordt voor het eerst genoemd in Daniël 8 : 16:

en ik hoorde een menselijke stem over de Ulai, welke zeide: Gabriël, doe deze het gezicht verstaan.

Gabriël, zijn naam betekent: held Gods. In het Bijbelboek Daniël zien we hem tweemaal optreden als exegeet. Een exegeet is iemand die het Woord van God uitlegt. In het vers wat we zojuist gelezen hebben, zien we dat Gabriël een gezicht moest uitleggen. Verderop (Dan. 9) lezen we over Daniël, die leest in de profetieën van Jeremia. De engel Gabriël komt dan tot hem om hem uitleg te geven over wat hij leest. Hoor maar eens wat Gabriël zegt: Daniël, nu ben ik uitgegaan om u een klaar inzicht te geven (Dan. 9 : 22).

Verder wordt de engel Gabriël genoemd in het evangelie van Lucas. Hij is de engel die aan Zacharias verschijnt in de tempel en later aan Maria. Hij brengt hen de boodschap van God over. Zacharias en Elisabeth zullen een zoon krijgen, de voorloper van de Messias. Maria krijgt te horen dat zij de moeder zal worden van de beloofde Messias. Naast exegeet is de engel Gabriël dus ook evangelist, brenger van de blijde boodschap. We lezen in Lucas over de bijzondere plek die Gabriël heeft. Gabriël stelt zichzelf voor (aan Zacharias) als de engel die voor Gods aangezicht staat. Greijdanus legt dit in zijn korte verklaring zo uit: die bij Zijn troon tot Zijn dienst gereed staat en als vlak in Zijn nabijheid Hem dient.

Over Michaël lezen we voor het eerst in Daniël 10 : 13: Maar de vorst van het koninkrijk der Perzen stond eenentwintig dagen tegenover mij; doch zie, Michaël, een der voornaamste vorsten, kwam mij te hulp, zodat ik daar, bij de koningen der Perzen, de overhand behield.

Michaël, zijn naam betekent: wie is als God? Hij wordt hier genoemd: een der voornaamste vorsten. Uit de vijf Bijbelteksten over Michaël kunnen we afleiden dat hij een strijdende engel is. Ja, zelfs meer dan dat. Hij is vorst van de strijdende engelen.

Hier in Daniël zien we dat er een strijd gaande is om de kerk. Een strijd waarbij Michaël en zijn leger de boodschapper van Daniël bijstaan in zijn strijd tegen de satan en zijn leger. Een strijd die wij niet zien, maar waarvan wij wel weten dat deze er is. Daarom mogen wij ons getroost weten door hulp van een machtig leger van engelen. Engelen, door God gezonden om zijn kinderen bij te staan.

De draak is al overwonnen. Daarover lezen we in een ander Bijbelgedeelte waarin de engel Michaël voorkomt.

En er kwam oorlog in de hemel; Michaël en zijn engelen hadden oorlog te voeren tegen de draak; ook de draak en zijn engelen voerden oorlog, maar hij kon geen standhouden, en hun plaats werd in de hemel niet meer gevonden (Openb. 12 : 7).

De satan en zijn engelen gaan nu op aarde rond, strijdend tegen de kerk en Gods kinderen. Maar we mogen weten dat we de strijd niet alleen hoeven te voeren.

Hemelse legermacht

We hebben het zojuist al even gehad over het machtige leger van engelen. We willen daar nog even bij stilstaan. Het Oude Testament leert ons namelijk ook over het aantal engelen. We lezen daarover in Deuteronomium. Mozes zegt daar dat de Here is gekomen uit het midden van heilige tienduizenden. En we zagen de vorige keer dat Jacob een dubbel leger aan engelen zag. En wat te denken van Psalm 68 waar David zingt over Gods wagens (= engelen) zijn tweemaal tienduizend, duizenden bij duizenden. Lees ook maar eens mee in 2 Kon. 6 : 17:

Toen bad Elisa: HERE, open toch zijn ogen, opdat hij zie. En de HERE opende de ogen van de knecht en hij zag en zie, de berg was vol vurige paarden en wagens rondom Elisa.

Ook hier zien we weer wat een machtig leger de engelen vormen. De Here laat zichzelf in Zijn Woord dan ook aan ons kennen als God der legerscharen of Here der heerscharen. We weten uit 2 Samuel 24 wat één engel kan, namelijk 70.000 mensen treffen met de pest. Wat een gigantische kracht kan er dan uitgaan van een engelenmacht die niet eens te tellen is. Een machtig leger rondom de kerk, rondom de gelovigen. Halleluja!

Tot slot

Uit het Oude Testament hebben we veel kunnen leren over engelen. De volgende keer hopen we de serie over engelen af te sluiten met een artikel over engelen in het Nieuwe Testament. In dit artikel hebben we op dat onderwerp al iets vooruitgegrepen in het stukje over Gabriël en Michaël. Maar er valt natuurlijk nog veel meer te leren en te lezen. Doe je de volgende keer weer mee?